Als het om doorontwikkeling gaat heeft een eigenaar van een Linn DS(M)-product geen enkele reden tot klagen. Regelmatig worden we in positieve zin verrast door verbeteringen en/of nieuwe functies in zowel de firm- als software.
Dit heeft als groot voordeel dat je als eindgebruiker niet alleen bijblijft qua recente ontwikkelingen, maar ook dat je hetzelfde product over een veel langere periode nog steeds als actueel ervaart. Kortom; telkens het gevoel van herbeleving, met daarbij de bevestiging van ‘waar krijgen voor je geld’. Met ingang van gisteren krijgen alle Linn-bezitters wederom zo’n verbetering aangeboden en ditmaal in de vorm van digitale ruimte correctie. Of zoals Linn het noemt: SPACE Optimisation.
Wat is het?
Met de komst van Davaar 25 (4.25.1134) en het nieuwe Linn Konfig (4.17.193) is het mogelijk om voorgedefinieerde luidspreker profielen te kiezen en de ruimte waarin deze staan tot in detail vast te leggen. Deze opgave van input gaat vrij ver, want naast afmetingen, luisterpositie en luidsprekeropstelling, bestaat er zelfs de mogelijkheid om het type bouw en materiaal van wanden, vloer en plafond vast te leggen.
Hoe werkt het?
Met de verzamelde parameters berekent de software een 6-tal filters (room modes) die mogelijk beter bij de setup en ruimte passen. Op die manier kun je stapsgewijs beoordelen welk digitaal filter het meest effectief is. Ook is het mogelijk om vanaf een vaste lage (bijv. 100 Hz) of hogere (bijv. 8000 Hz) frequentie geleidelijk een piek of dip te corrigeren. Zelf experimenteren met 1 van de 4 instelbare custom filters behoort ook tot de mogelijkheden.
Theorie vs. praktijk
Jammer genoeg is de Dynaudio Contour S 3.4 in onze testopstelling (nog) niet vastgelegd als te selecteren profiel. Op dit moment zijn er – naast de eigen Linn weergevers – namelijk alleen populaire Britse merken (en modellen) te selecteren; zoals een aantal Bowers & Wilkins, KEF, Monitor Audio, Proac en Spendor luidsprekers. Om toch te kunnen testen wat het effect SPACE Optimisation is, hebben we een model gekozen dat min of meer in de buurt komt qua formaat en driverbezetting.
Op basis van de Monitor Audio Silver 6 en alle ruimte parameters krijgen we zoals gezegd 6 filters voorgeschoteld. De berekende correcties spelen zich telkens af in het laag en beginnen vanaf 19.11 Hz (-21.26 dB / 0.125224 Octaves) om in stapjes op te lopen tot 74.29 Hz (-5.60 dB / 0.032223 Octaves). Het te corrigeren gebied is smaller (specifieker) of breder (grover) te maken door het een bepaalde bandbreedte (Octaves) mee te geven. Tijdens het luisteren kan er trouwens eenvoudig geschakeld worden tussen de berekende filters.
Tweaken op gehoor
De Dynaudio’s staan bekend om hun neutraliteit en kennen in onze testsituatie op het gehoor eigenlijk maar 1 lastig punt en dat is de afbouw van de lage frequenties. Daar waar deze speaker zijn laagst haalbare frequenties (35 Hz) probeert weer te geven leidt dit – in verband met de afstand naar achterwand – tot een duidelijk waarneembare ophoping/bult in het laag.
Deze staande golven zijn bijvoorbeeld goed hoorbaar tijdens de track Unfinished Sympathy op het album Blue Lines van Massive Attack. Een grotere afstand tussen luidsprekers en achterwand zou logischerwijs het probleem ook kunnen oplossen, maar helaas laat de indeling van de ruimte dat niet toe. Na flink wat experimenteren blijkt het vastleggen van 35.00 Hz / -9.00 dB / 0.064915 Octaves als custom filter afdoende om het ‘ronkende laag’ te temmen.
Samenvattend
Linn Space Optimisation blijkt in meerdere opzichten een uitkomst. Lastige ruimtes en/of moeilijk plaatsbare luidsprekers kunnen namelijk uiterst effectief bijgestuurd worden. Het is natuurlijk niet te vergelijken met ‘room correction’ op basis van microfoonmetingen, want dan reiken de daadwerkelijk correcties en aanpassingen veel verder.
Jammer dat het aantal luidsprekerprofielen nog niet heel groot is, want dan weet je tenminste zeker dat ook die parameters kloppen. Desondanks bleek het in onze testsituatie al wel mogelijk om het soms ronkende laag glad te trekken. Al met al weer een handige en nuttige vondst van Linn op de toch al compleet uitgeruste DS(M)-lijn.
