Inleiding
Inhoud
Het is zonneklaar dat Pink Floyd zich tot het uiterste inspant om zijn muzikale erfenis te behouden middels een minutieus doordacht patroon van het strikt gedoseerd op de markt brengen van voortreffelijk verpakte verzamelboxen, deluxe edities en andere overzichtsboxen. Wanneer de band in november 2016 een gigantische verzamelbox uitbrengt onder de naam “The Early Years 1965-1972” kan en mag het dan ook geen verrassing zijn dat deze box binnen afzienbare tijd een passend vervolg krijgt. Dit verschijnt in december 2019 met de weinig verrassende titel “The Later Years 1987-2019”. Het aanmerkelijk minder reusachtige naslagwerk telt dit keer ‘slechts’ vijf cd’s, zes blu-rays, vijf dvd’s en twee singles, aangevuld met twee boekwerkjes en wat los promomateriaal en ander memorabilia.
Ondanks dat deze nieuwe verzamelaar ruim dertig jaar overbrugt, verschijnen tijdens deze periode slechts twee studio- en evenzoveel livealbums van de band. Ik schrijf hier bewust twee, omdat ik het grotendeels uit restmateriaal bestaande “The Endless River” uit 2014, niet als een volwaardig album wil zien. Ondanks dat de meningen van de fans en critici over deze incarnatie van de band nog altijd sterk uiteenlopen, kent Pink Floyd in deze periode veel commercieel succes met uitverkochte en recordbrekende tournees en een albumverkoop van meer dan veertig miljoen albums wereldwijd.
Updates
In vergelijking met “The Early Years” hebben de samenstellers dit keer voor een andere benadering gekozen. Dat wordt meteen duidelijk wanneer we de eerste disc van deze box in de cd-speler stoppen. Deze schijf bevat namelijk een ‘updated and remixed’ versie van “A Momentary Lapse Of Reason” uit 1987. Mede door het gebruik van destijds spiksplinternieuwe synthesizers en dito productietechnieken lijdt deze plaat aan een voor de jaren tachtig kenmerkende manier van produceren. Hierdoor klinkt het eerste album sinds het vertrek van Roger Waters in 1985 aanmerkelijk minder tijdloos dan andere platen uit de discografie. Om het album een wat minder jaren tachtig karakter te geven, is het nu onder toezicht van David Gilmour en opnametechnicus Andrew Jackson rigoureus onder handen genomen.
Naast het verdoezelen van het vermaledijde, overgeproduceerde jaren tachtig geluid, zijn veel van de oorspronkelijke drumpartijen van Carmine Appice, Steve Forman en Jim Keltner opnieuw ingespeeld door Nick Mason. Ten slotte is ook de inbreng van Richard Wright groter geworden. Omdat hij destijds in de rol van sessiemuzikant pas laat bij de opnamesessies betrokken wordt, zijn vrijwel alle toetsenpartijen ingespeeld door David Gilmour met de hulp van de sessiemuzikanten Jon Carin, Bob Ezrin en Patrick Leonard. Deze partijen zijn nu grotendeels vervangen door Wrights toetsenspel tijdens de tournee naar aanleiding van het album.
Puristen zullen dergelijke praktijken wellicht geschiedvervalsing noemen en hebben wellicht nog gelijk ook. Het doel heiligt echter ook in dit geval de middelen, want “A Momentary Lapse Of Reason” is er alleszins op vooruit gegaan. Door de inbreng van Nick Mason en Richard Wright op deze geraffineerde manier te vergroten, klinkt dit album immers wat meer als een Pink Floyd-plaat. Dat geschreven te hebbende, realiseer ik me dat dit zeker geen wereldschokkende ingreep is. Indien u de originele plaat geen moer aan vindt, is de kans klein dat u nu deze mening zal bijstellen.
Dubbelaar
Het in 1988 verschenen livealbum “Delicate Sound Of Thunder” wordt verdeeld over de twee volgende cd’s. Ook deze dubbelaar is opnieuw gemixt, omdat de originele versie wederom geteisterd wordt door een abominabele jaren tachtig productie. De nieuwe mix bevat enkele wezenlijke aanpassingen. Zo valt meteen op dat het storende spel van percussionist Gary Wallis wat naar de achtergrond verdwenen is. Verder is het kabaal van het publiek duidelijker te horen, zodat het klinische studioachtige geluid van de originele plaat is vervangen door aanmerkelijk minder steriel klinkend album. De belangrijkste verandering ten opzichte van het originele livealbum is echter dat de luisteraar voor het eerst getrakteerd wordt op de complete setlist van de vijf in het Nassau Coliseum, New York opgenomen concerten.
The Division Bell
Op de vierde schijf van “The Later Years” gooien de samenstellers het over een andere boeg. In plaats van een andere versie van “The Division Bell” uit 1994 of een bewerkte uitvoering van het livealbum “Pulse” uit 1995 is het eerste deel van deze cd namelijk ingeruimd voor een beknopte bloemlezing van het livemateriaal uit 1987 en 1994. Deze vijf nummers zijn eerder verschenen op de (cd-)singles van de band. Dit samenraapsel van livetracks van verschillende concerten wordt aangevuld met zeven, niet eerder uitgebrachte studio-opnamen ten tijde van de sessies van “The Division Bell” uit 1993/94.
De laatste van de vijf schijfjes bestaat uit een registratie van het optreden van de band tijdens het Nordoff–Robbins Silver Clef Award Winners Concert op 30 juni 1990 in het Knebworth Park in de buurt van het gelijknamige dorp in Hertfordshire. Opnieuw gemasterd en gemixt, is dit eerste keer dat het concert van Pink Floyd met onder meer Candy Dulfer, Michael Kamen en Clare Torry (de originele zangeres op The Great Gig In The Sky) integraal te horen is.
Blu-ray
Naast deze vijf audioschijven, bevat de box zes blu-rays en vijf dvd’s. De eerste van deze zes blu-rays herbergt de nieuwe mix van “A Momentary Lapse Of Reason” en de van de ‘20th Anniversary Edition’ bekende 2014 mix van “The Division Bell” in surround (DTS Master Audio 5.1 96/24 en PCM 5.1 96/24) en stereo (PCM Stereo 96/24). De blu-ray bevat verder de zeven niet eerder uitgebrachte studio-opnamen van de vierde audioschijf in DTS Master Audio 5.1 96/24, PCM 5.1 96/24 en PCM Stereo 96/24.
De tweede blu-ray schijf is gereserveerd voor een ‘restored and remixed’ versie van de muziekvideo van “Delicate Sound Of Thunder” uit 1989. Oorspronkelijk vastgelegd op 35 millimeter film, is deze registratie flink onder handen genomen door Aubrey Powell, één van de oprichters van Hipgnosis en in die hoedanigheid medeverantwoordelijk voor het ontwerp van een groot deel van de albumhoezen van Pink Floyd. Het beeldmateriaal wordt schitterend gepresenteerd in een breedbeeldverhouding van 16:9. Omdat Powell de originele muziekfilm opnieuw gemonteerd heeft, wordt het bekijken van het concert een welhaast nieuwe ervaring.
Dat laatste geldt helaas niet voor de in 1995 verschenen muziekvideo “Pulse”, dat op de derde blu-ray staat. Omdat het concert indertijd is opgenomen op video en niet op film, wordt het beeldmateriaal jammer genoeg gepresenteerd in de traditionele televisiebeeldverhouding van 4:3, met alle tekortkomingen van dien. Ondanks dat het beeldmateriaal in vergelijking tot de dvd uit 2006 weer wat is verbeterd, blijft de kwaliteit van deze ‘restored and re-edited’ versie nog altijd een kleine teleurstelling.
Nu wordt het pas echt interessant, want de vierde schijf is ingeruimd voor twee niet eerder officieel uitgebrachte concertregistraties. Het concert in Venetië op 15 juli 1989 neemt het eerste deel van deze disc in beslag. Pink Floyd treedt hier op vanaf een reusachtig ponton in het midden van de Venetiaanse lagune, terwijl de meer dan tweehonderdduizend aanwezigen bezit nemen van het gebied tussen het drijvende podium en het San Marco plein. Vanwege een strikte tijdrestrictie brengt de band tijdens dit door Egbert van Hees geregisseerde concert een beknopte setlist ten gehore.
Festival
Het tweede deel van deze disc staat in het teken van het optreden van de band tijdens het Nordoff–Robbins Silver Clef Award Winners Concert op 30 juni 1990 in het Knebworth Park. Pink Floyd is die dag de headliner tijdens dit grootse muziekfestival, dat verder optredens kent van andere Silver Clef Award Winners, zoals Dire Straits, Genesis, Elton John en Paul McCartney. Ondanks de harde wind en dito regenval speelt Pink Floyd, samen met enkele genodigden, een sterk ingekorte set.
De vijfde blu-ray opent met officiële muziekvideo’s van Learning To Fly, Marooned, Take It Back, High Hopes, Louder Than Words en een alternatieve versie van Learning To Fly. Deze zes videoclips worden gevolgd door enkele livetracks ten tijde van “Delicate Sound Of Thunder”, die eigenaardig genoeg niet op de tweede blu-ray van deze verzamelaar staan. Na een drietal songs van de repetitie voor de tournee van 1994, komen we terecht bij de concertfilms uit 1987 en 1994, zoals deze te zien zijn op het ronde scherm achter de band. De schijf wordt afgesloten met een intieme vertolking van Wish You Were Here door David Gilmour en Richard Wright met Smashing Pumpkins-opperhoofd Billy Corgan tijdens de inhuldiging van de band in de Rock and Roll Hall of Fame op 17 januari 1996.
De laatste schijf start met het laatste optreden van Pink Floyd. Dit vindt plaats tijdens het Madcap’s Last Laugh festival op 10 mei 2007. Arnold Layne is afkomstig van dit eerbetoon aan Syd Barrett in het Barbican Centre in Londen. Deze schijf is verder voornamelijk gevuld met enkele korte documentaires en ander (niet eerder uitgebracht) promotiemateriaal. Verreweg het grootste deel van deze blu-ray is echter ingeruimd voor de film “The Endless River”. Deze muziekfilm bevat nieuwe door regisseur Ian Emes gemaakte beelden, die worden begeleid door de muziek van het gelijknamige album.
Overigens is de inhoud van deze laatste vijf blu-rays identiek aan die van de vijf dvd’s. Omdat zowel de beeld- als de geluidskwaliteit van de blu-rays beter is dan die van de dvd’s, snap ik niet waarom de samenstellers van deze box niet uitsluitend voor het superieure medium gekozen hebben. Net als bij “The Early Years” resulteert de beslissing om alle content op dvd’s te doubleren mijns inziens in het nodeloos omhoogdrijven van de toch al niet misselijke verkoopprijs. Nu weet ik dat niet iedereen in het bezit van een blu-ray speler zal zijn, maar zo’n apparaat is tegenwoordig toch niet veel duurder dan twee pakken wasmiddelen?
7-inch Singles
Het muziekspektakel wordt afgesloten met twee 7” singles. De eerste bevat de vertolking van Arnold Layne tijdens het eerbetoon aan Syd Barrett uit 2007, terwijl op de tweede een liveversie van Lost For Words uit 1994 staat. Beide singles zitten verpakt in prachtig hoezen en bevatten één nummer op de a-kant en een ets op de andere zijde. Ondanks dat deze vinylschijven niet in mijn cd-speler passen, is dit toch een alleraardigst extraatje.
Ik heb deze versie van A Momentary Lapse of Reason snel beluisterd en kan zeker duidelijk verschillen horen. Je kunt naar mijn idee net iets te duidelijk horen dat de sporen uit elkaar gehaald zijn, deels opnieuw ingespeeld en vervolgens weer samengevoegd. Vind het resultaat over het geheel genomen onsamenhangend en zeker geen verbetering.
Beste Rens, ik snap wat je bedoelt. Dat de plaat nu meer een Pink Floyd-gevoel heeft, is echter voor mij een wezenlijke verbetering. Ik heb “AMLoR” namelijk altijd gezien als een plaat van David Gilmour en een stel sessiemuzikanten. Dat gevoel heb ik met de nieuwe versie veel minder…
Beste Frans. Aan je verzoek tot het uitbrengen van ‘The later years’ in losse delen is m.i. al een start gemaakt althans, ik heb hier voor me liggen ‘Pink Floyd the later years 1987-2019.
Het betreft één enkele CD met 12 tracks ‘taken from the 16-disc edition box set’.
Wordt vervolgd laten we hopen.
Beste Ed, dat is inderdaad een verzamelaar met een selectie uit de box. Mijns inziens wat overbodig. Ik hoop echter dat de cd’s en blu-rays los worden uitgebracht, zodat wij zelf een selectie kunnen maken.