Samen met Ólafur Arnalds, kan Nils Frahm gezien worden als één van de meest aansprekende namen van de lichting jonge(re) vertegenwoordigers van het neoklassieke genre. Ondanks dat beiden al sinds het eerste decennium van deze eeuw albums uitbrengen, is dit genre bij het grote publiek vooral bekend door componisten als Ludovico Einaudi, Max Richter en Yann Tiersen. Net als zijn IJslandse generatiegenoot, maakt de Duitser de laatste jaren echter geregeld uitstapjes naar andere stromingen als ambient en electronica. Op zijn meest recente kleinood keert onze Oosterbuur evenwel terug naar zijn roots.
Dat laatste is overigens niet echt verrassend te noemen, want de muziek op dit album is al in de zomer van 2012 opgenomen. Deze acht muziekstukken zijn oorspronkelijk bedoeld als soundtrack voor een amper dertig minuten durende film waar Nils Frahm op dat moment met regisseur Benoit Toulemonde aan werkt. Helaas gooit het breken van zijn duim roet in het eten. Na een kortstondig ziekenhuisbezoek, luistert Frahm thuis opnieuw naar zijn gemaakte opnamen. Hij is echter niet tevreden en het materiaal verdwijnt vervolgens in de ijskast.
Piano Day
Pas ter gelegenheid van Piano Day 2020 ziet de soundtrack van onder de naam “Empty” alsnog het levenslicht. Dat is niet toevallig, want net zoals tijdens deze door Nils Frahm geïnitieerde viering op de 88ste dag van het jaar (een verwijzing naar de 88 toetsen van een piano), vertolkt de piano ook op dit album de hoofdrol. Wie Nils Frahm vooral kent van zijn elektronische escapades, zal dit keer dan ook weinig aanknopingspunten vinden. De acht sfeervolle, vaak verstilde pianostukken zullen echter liefhebbers van zijn oudere werk als “The Bells” (Kning Disk, 2009) of “Wintermusik” (Sonic Pieces, 2009) alleszins in vervoering kunnen brengen.
Uitgebracht op het kwaliteitslabel Erased Tapes, doet de nieuwe plaat van Nils Frahm mij desalniettemin het meest denken aan het eveneens op dit label verschenen “Screws” uit 2012. Dat is niet zo vreemd, omdat de muziek op deze albums kort na elkaar wordt opgenomen. Sterker nog, wanneer de pianist na zijn duimblessure besluit de acht stukken van de soundtrack aan de kant te leggen, stort hij zich op het maken van “Screws”. Net als op dat intieme pianoalbum horen we op “Empty” louter rustgevende, ingetogen composities, die ons heerlijk doen wegdromen.
Subtiel
In plaats van zich over te geven aan overdadige strijkarrangementen of elektronische beats, houdt Nils Frahm het op “Empty” opvallend bescheiden en subtiel. Alsof hij ons in slaap wil wiegen met zijn minimalistische, vaak echoënde pianoklanken. Deze worden af en toe gelardeerd met flinterdunne knispertronica en hier en daar met een miniem laagje (g)ruis, zonder daarbij de aandacht teveel van de piano af te leiden. Integendeel, net als op het sublieme “Felt” (Erased Tapes, 2011) kunnen we het krakende en piepende geluid van het mechanisme van dit instrument af en toe horen. Het lijkt wel of Nils Frahm ons hiermee wil doen geloven dat de piano een levend wezen is. U hoeft zich overigens geen zorgen te maken, want de ademhaling die tijdens de rustigere momenten af en toe te horen is, komt toch echt van Frahm zelf.
Omdat de vredige, haast meditatieve sereniteit niet verstoord mag worden, is “Empty” grotendeels ontdaan van allerhande tierelantijnen en andersoortige opsmuk. De acht spaarzaam gearrangeerde tracks tonen echter onmiskenbaar de klasse en vaardigheid van Frahm aan in het creëren van een bepaalde sfeer of stemming. Middels veelal kalm voortkabbelende pianomelodietjes en -themaatjes weet hij hier een heerlijk gevoel van weemoed of gelatenheid op te roepen.
Conclusie
Met “Empty” kent het eerste lustrum van het door Nils Frahm zelf op touw gezette jaarlijkse Piano Day een adequaat eerbetoon. Het is een rustgevend, soms contemplatief album, dat Frahm van zijn meest intieme en minimale kant laat horen. Desalniettemin weet het album in al zijn eenvoud, melodie en sfeer van begin tot eind te boeien.
