Review: Naim CDX2

HDCD

De Naim CDX2 speelt behalve Redbook cd’s ook HDCD-tracks af. Hiervoor gebruikt de fabrikant een PMD200 digital filter chip van Pacific Microsonics die het HDCD-signaal decodeert en doorstuurt naar de dual-mono PCM1704 DAC van Burr-Brown. Deze vroege highres-standaard is volledig backwards-compatible met Redbook-spelers, maar zonder de encoding techniek zijn er slechts beperkte auditieve voordelen. Er zijn echter geen nadelen op het gebied van klank en HDCD is – in onze beleving – de meest perfecte standaard ooit ontwikkeld.

De HDCD-techniek is niet vergelijkbaar met highres zoals we deze nu kennen. Want het huidige highres is niet backwards compatible. HDCD is – net als MQA dit ook is – wel backwards compatible met systemen die deze techniek niet kunnen decoderen. De voordelen van HDCD zijn, net als bij MQA, hoorbaar als de decoding-techniek in de apparatuur is verwerkt en bovendien ook volledig bruikbaar als normaal audiobestand wanneer de techniek niet wordt ondersteund. Een win-win situatie dus.

Werking

HDCD is echter niet vergelijkbaar met MQA. Dit zijn echt totaal verschillende technieken. Heel simpel bekeken haalt HDCD een bitbreedte van 20 bits uit een 16-bits breed audiosignaal. Er wordt op een HDCD een stuursignaal meegezonden die aan de elektronica doorgeeft dat er vier extra bits beschikbaar zijn. Vervolgens worden, onder meer, dithering, audiofilters, amplitude en gain encoding toegepast.

Deze laatste methoden omvatten een soort van compressie van harde geluidspieken en het verhogen van de gain van zachtere passages, zodat na het omkeren van het proces een groter dynamisch bereik wordt verkregen en een hele lage ruisvloer. Burr-Brown is een van de fabrikanten die hier vanaf het begin van de ontwikkelingen van HDCD bij betrokken is geweest en diverse Burr-Brown DAC’s zijn geoptimaliseerd voor het gebruik met PMD100 en PMD200 HDCD-filters.

Nu moeten we bekennen dat de HDCD-standaard, ondanks de sublieme klankeigenschappen, ondertussen morsdood is. Helaas, want de HDCD-standaard had, mits goed geïmplementeerd, echt een toegevoegde waarde op het gebied van klank en imaging. Naim was een van de weinige en misschien wel de enige fabrikant die werkelijk spectaculaire winst uit deze techniek wist te behalen.

Geen lang leven

We hebben in onze bibliotheek van 1000+ cd’s slechts een stuk of zes exemplaren die in HDCD-formaat zijn gecodeerd. En dit beschrijft precies de levensvatbaarheid van het systeem door de jaren. Nul. Waarom dit niet industrie-breed is opgepakt? Ons een raadsel. Want een HDCD klinkt – zeker in de Naim CDX2 – op alle vlakken beter. En niet met een hele kleine marge.

Misschien heeft de vroegtijdige dood te maken met licentiebeleid? Of heeft de hoogte van de royalties inclusief loodzware contractuele verplichtingen het lot van HDCD-technologie bezegeld? Wij hebben werkelijk geen flauw idee. Wel weten we dat Microsoft alle intellectuele eigendommen in 2000 van de ontwikkelaar Pacific Microsonics heeft verworven. Er zijn vanaf dat moment zo’n vijfduizend titels verschenen en vervolgens heeft Microsoft in 2005 de stekker er definitief uitgetrokken.

We zouden graag meer willen weten over het hoe en waarom. Wellicht dat een van onze lezers hier meer (inside)informatie over zou kunnen geven.

Gerelateerde artikelen

Review Naim Classic 200 series - NSC222 - NAP250 en NPX300

Review Art Speak SPDIF-kabel, nieuwe versie – De Oorwurm

Review Acoustic Energy 520 luidsprekers – Weelderig bad van muziek