Review Dirac Live Room Correction Suite

Akoestiek is één van de lastigste zaken om goed te krijgen. Allereerst vereist het kennis van zaken en ten tweede is het vaak een kostbare aangelegenheid. Zeker als u het op een acceptabele manier goed wilt krijgen. Zou het niet geweldig zijn als u het simpel en doeltreffend met software kon oplossen? Dirac Live meent een software-oplossing te hebben die precies dat doet. 

Niet iedereen zit te wachten op panelen, absorbers, diffusers en bass traps in de woonkamer of luisterruimte. Afgezien van het feit dat ze lang niet altijd mooi zijn, is het vaak ook een dure aangelegenheid. Er moet immers iemand komen die de kamer inmeet. En die specialisten zijn lang niet altijd goedkoop. Terecht: wat akoestiek is een vak.

Daarbij komt dat de oplossingen ook niet goedkoop zijn. De diffusers, absorbers en bass traps moeten perfect aansluiten op de ruimte en hifi-systeem. Kortom: maatwerk alom. En maatwerk kost geld.

Vanuit de bron

Maar we leven in 2013. Een tijd waarin de pc de woonkamer heeft betreden en niet alleen als veredelde tikmachine dienst doet. De pc is een volwaardige bron sinds d/a-converters ook een usb-input hebben en de datapakketjes perfect kunnen omzetten tot prachtige muziek. En pc’s hebben tegenwoordig zeer krachtige processoren. Waarom zouden we die rekenkracht niet gebruiken om iets te doen met het signaal? Laten we zeggen: waarom zouden we de pc niet gebruiken voor actieve room correction? Zoals av-receivers en -processors al jaren doen met bijvoorbeeld Audyssey.

Thuisstudio

Dirac werkt al lang in de studiowereld en car audio. Beide segmenten waarin een degelijke akoestische aanpak cruciaal is. In de studio moet de akoestiek ronduit perfect zijn, omdat het anders onmogelijk is een goede opname te maken. In de auto is het een grote uitdaging om fatsoenlijk muziek af te spelen. Een auto is één grote reflectie en absorbtiebron. Denk aan veel glas, metaal en stof. Kortom: Dirac moet wel goed weten waar het mee bezig is, gezien de geschiedenis en  de sectoren waarin het opereert.

De kennis die het bedrijf heeft opgedaan, heeft het nu verwerkt in een softwarepakket wat geschikt is voor consumenten die veelal de pc al bron gebruiken. Denk aan de Mac Mini of natuurlijk een laptop of custom htpc.

Installatie

Wie het interessant vindt om eens te rommelen met deze software, maar niet direct 650 euro wil overmaken, heeft geluk. Het is mogelijk om een proefversie (volledig functioneel) te proberen voor twee weken. Bevalt het, dan kunt u na aanschaf een nieuwe code invullen en het pakket verder gebruiken. Vindt u het toch niets, dan verloopt de licentie gewoon en kunt u op de oude voet weer verder. Deïnstalleren kan natuurlijk ook gewoon.

De installatie verloopt tijdens onze test pijnloos. Het is een kwestie van dubbelklikken (wij gebruiken Dirac Live op Windows 7) en de instructies volgen. Na het installeren van zowel de kalibratiesoftware als de processor (die als virtuele geluidskaart dienst doet) kunnen we de microfoon installeren en gaan beginnen met het inmeten van de kamer.

Twee ruimtes

Wij gaan Dirac in twee ruimtes gebruiken op twee systemen. Allereerst de primaire ruimte met het grote systeem. Deze ruimte is ongeveer 30 m2 en is al akoestisch aangepakt. De tweede ruimte is onze kleinere luisterruimte (15 m2). Hier staat het kleinere systeem (Bowers & Wilkins PM1, Dion Audio versterking, Tentlabs b-DAC en een PowerStrip 8 van Kemp). Ook deze ruimte is wat gedempt om het akoestisch klimaat wat te verbeteren.

Vlotjes

Het inmeten gaat bijzonder snel met de Software. Uiteraard hebt u een degelijke microfoon nodig (eventueel te koop bij Homestudio), maar afgezien daarvan is er geen extra hardware vereist. Wij hebben van de importeur een XTZ-microfoon met usb-aansluiting meegekregen. En die deed zijn werk gewoon goed.

Als u voor het eerst opstart, moet u een paar dingen ingeven. Denk aan de geluidskaart die gaat afspelen. Dan de microfoon. En vervolgens moet u even de gevoeligheid instellen van de microfoon. Daarna kiest u de situatie waarin u meet. Luistert u vanuit een stoel, vanaf de bank of in een thuisbioscoop-situatie. Is dat allemaal ingegeven, dan kan het meten beginnen.

Dirac pakt in totaal negen meetpunten: één vanuit de sweet spot en vervolgens nog acht er omheen. Per punt gooit de software drie sweeps de ruimte in. Dat zijn in totaal dus 27 sweeps. Wij raden het af dit laat in de avond te doen, omdat het niet echt prettig is. Ook blijken baby’s en huisdieren het niet echt lekker te vinden. Pak dus bij voorkeur even een uurtje waarin u alleen bent. Let overigens goed op dat het plaatje van de bank, stoel of thuisbioscoop in spiegelbeeld is! Links is rechts en visa versa!

Het is wellicht leuk om te weten dat Dirac niet alleen de frequentierespons meet en analyseert, maar ook impulsgedrag en faseverschuivingen. Vandaar de negen meetpunten. Immers: met één meetpunt (en veel (goedkopere) systemen pakken niet meer dan één meetpunt) kun je niet fatsoenlijk fasegedrag of impulsgedrag inmeten. Echter: hoewel frequentierespons belangrijk is, geeft het corrigeren van fasen een grotere winst naar ons idee.

De curve

Na het inmeten krijgt u een grafiek te zien van uw ruimte. Waarschijnlijk is dit niet echt een rechte lijn, maar zit u wat spikes en gerommel. Bij ons is zowel in de grote als in de kleine ruimte met name het laag niet echt lekker. Ook is de hoogafrol in de kleine ruimte wat fors. Als u deze grafiek voor ogen hebt, kunt u de oranje lijn – dit is het doel van de optimalisatie – eventueel bijtrekken naar smaak. Dirac laat deze wat aflopen, omdat dit een prettiger resultaat geeft dan een rechte lijn. Wij zijn het daar niet helemaal mee eens. In ons geval geeft dat een wat suf karakter. Zowel beneden op de grote set, als boven in de tweede ruimte. Wij trekken de oranje lijn dus iets omhoog. Dat kan heel gemakkelijk door het bolletje te pakken met de muis. U kunt ook extra punten aanmaken door te dubbelklikken op de lijn. Wilt u preciezer werken, dan kun u een vakje maken rondom een gebied. Het werkt erg intuïtief en gemakkelijk.

Bent u klaar met bijtrekken, dan klikt u op optimize. De pc gaat dan even rekenen – met een gemiddeld systeem is dat zo gepiept – en laat vervolgens het resultaat zien. Hopelijk is dat een nette, rechte, groene lijn. In ons geval wel in ieder geval. Goed om te weten is dat het laag ook een flinke boost krijgt met Dirac. Om echter de versterker niet te veel te belasten, wordt het muzieksignaal met 10 dB gedrukt. U zult na het inschakelen van Dirac dus de volumeknop wat extra moeten open draaien.

Audio processor

Als u de filters hebt berekend en opgeslagen, moet u deze inladen in de Audio Processor. Deze Audio Processor stelt u in als geluidskaart op de pc,  mac of laptop. De Audio Processor past het gekozen filter toe, waardoor deze zijn werk kan doen. Leuk is dat de Audio Processor het toelaat om vier filters in te laden. U kunt er uiteraard één activeren.

Nog een leuk grapje is dat u het filter in- en uit kunt schakelen. Echter: wij zijn van mening dat ‘uit’ niet representatief is voor de kwaliteit zonder Dirac Software. Wij kennen onze b-Dac goed en we weten zeker dat deze beter klinkt dat de Audio Processor doet vermoeden met uitgeschakelde filters. Wellicht wil Dirac het contrast vergroten? Het is echter ook wel logisch, want wij spelen altijd via Wasapi, wat wil zeggen dat er geen software meer staat tussen de dac en de mediaspeler. Dirac staat nu tussen de mediaspeler en de dac in… wellicht verschuiven er toch wat bits en bytes?

Hoe klinkt het?

Anders. Heel anders. Het is eerlijk gezegd wel even wennen. De grootste verandering is de focussering. Wij vinden dat dit in de kleinere ruimte – met meer reflectie – een grote stap voorwaarts is. Daar staat de stem na het toepassen van het filter als een huis. We hebben ook meer diepte en veel minder ‘ruis’; reflecties die storen.

Ook horen we in deze kleine studio een mooier, strakker laag met meer definitie. Dat is goed hoorbaar bij elektronische muziek, zoals Massive Attack. Het is ook niet gek dat we hier grote verschillen horen: daar heeft Dirac het meeste moeten corrigeren. En dus met succes. Het is knap wat de software hier weet te bereiken.

Het midden en hoog lijkt niet veel verbeterd op gebied van detail of openheid. Afgezien dus van de reflecties fases die Dirac nu in nette banen heeft geleid. We kunnen hier niet echt verliezen of veranderingen horen. En dat is positief, want we vinden de PM1’s erg leuke luidsprekers met een prettig karakter. Het zou zonde zijn als Dirac daar een eigen sausje overheen gaat gooien.

Wisselend

Maar hoe zit het met de grotere ruimte? Daar is het een beetje lastig. Het doet een paar dingen heel goed. Denk aan rust brengen. En ook hier weet Dirac de imaging enigszins strakker te krijgen. En ook het laag is wat dieper, strakker en beter gedefinieerd. Maar we missen gek genoeg verfijning in het midden en hoog. Ook als we de curve wat bijtrekken en experimenteren met meer en minder bandbreedte. Het biedt niet echt soelaas.

Ook is het alsof Dirac ons andere dingen laat horen in de muziek. Soms horen we meer vanuit de ‘achtergrond’. Dat kan natuurlijk, want door vertroebeling van fasen, kunnen zaken wegvallen. Maar ook horen we nu dat Dirac soms zaken wegdrukt. En gek genoeg: klankkleur aanpast. We horen bij Muse een gitaar compleet anders dan zonder filter. Hoe kan dat?

Dus…?

Het is dus wisselend wat Dirac kan brengen. In lastige ruimtes is het zonder twijfel een uitkomst. In een goede ruimte met een goed systeem dat goed staat opgesteld, denken wij eerlijk gezegd niet dat het de manier is om nog winst te boeken. Sommige zaken doet Dirac beter, sommige aanpassingen of ‘verbeteringen’ zijn voer voor discussie. Onder aan de streep is het of gelijkspel, of wint naar ons idee het systeem zonder de software. Is dat erg? Nee, want u kunt het pakket gewoon twee weken kosteloos proberen.

Conclusie

Maar wat vinden we aan het einde van deze reis van Dirac Live Room Correction Software? U zult het wellicht niet zeggen na de laatste alinea, maar we zijn wel gecharmeerd van de software. Het kan namelijk op een zeer betaalbare en charmante manier de weergave verbeteren. Mits u natuurlijk met een pc speelt. En we gokken dat het met 650 euro in veel gevallen een stuk goedkoper is dan een hele kamer laten aanpassen door een professional. Kortom: gewoon lekker proberen!

Gerelateerde artikelen

Review Cambridge Audio MXN10 streaming bridge

Live multitest - Power Conditioners - Audioquest - Puritan - Isotek

JPLAY app – streaming app voor iOS en iPadOS