Obscure Atlas SG-3
Inhoud
Het is een lange weg van de heliopauze naar 12 kilometer onder de aardkost. Obscure Atlas SG-3 gaat over het experiment dat de Russen van 1970 tot 1994 hebben uitgevoerd om zo diep mogelijk in de aarde te boren.
De Nederlandse componist Aart Strootman heeft speciaal voor het trio van pianiste Helena Basilova, perscussionist Konstantyn Napolov en celliste Maya Fridman dit stuk geschreven. Een bijzondere samenstelling van instrumenten, met musici die duidelijk chemie in hun samenspel laten horen.
Wat is het verband met de Voyager missies? Aart stelt de vraag hoe het kan dat we meer weten van de 20 biljoen kilometers tussen de Aarde en de rand van het zonnestelsel dan van de kilometers onder onze voeten. En om dat uit te zoeken beginnen we de reis in de Exosfeer. De exosfeer is de uiterste rand van de atmosfeer van de aarde, waar de atmosfeer overgaat in het vacuüm van de ruimte.
Obscure Atlas maakt de reis in tegenovergestelde richting van Heliopause. We zweven in de ruimte op de ijle klanken van de cello en het resonerende geluid van een klankschaal. Af en toe ontsnapt er een flard van de aardse atmosfeer in de ruimte, in de klank van de piano. De zwaartekracht houdt ons nog net in haar grip en trekt ons langzaam omlaag. Meer flarden atmosfeer komen voorbij, we zakken langzaam naar beneden de thermosfeer in.
De muziek wordt dichter, de klanken intenser. De xylofoon of marimba – ik kan niet helemaal goed horen wat het is – wordt gespeeld met én een stok én een brush en dat geeft een hele bijzondere klank. De dichtheid van de atmosfeer neemt toe als we in de mesosfeer zweven. Als je goed luistert dan hoor je de klanken ook letterlijk zakken in het stereobeeld.
We komen in de stratosfeer en de aarde komt duidelijk in ons zicht. Het is niet langer meer de blauwe bol onder ons, we zien structuur. We zien bergen, we zien bossen. De dichtheid van de muziek neemt toe. Het luchtige en zwevende verdwijnt en de cello leidt ons naar de troposfeer, dat deel van de atmosfeer waarin wij leven. De muziek wordt vleziger, het wordt ritmischer, minder zweverig. Een stem vertelt ons in het Russisch dat het boorexperiment SG-3 gestopt gaat worden.
We ploffen met twee voeten op de aardkost. De muziek wordt dwingender, er komt steeds meer structuur in. De klanken worden donkerder. Onze blik was tot nu toe gericht op de lucht, maar we kijken nu omlaag. Aarde en stof is wat we zien. Aarde is zwaarder dan lucht en dat hoor je in de instrumenten. De gebruikte registers van de instrumenten worden lager. Met de droge slag van een kickdrum worden we aangezet om in de grond te gaan graven. En wat een kickdrum! Het is misschien wel het mooiste droge drumgeluid dat u ooit uit uw luidsprekers heeft horen komen.
We graven dieper en dieper de aarde in. De lucht verdwijnt helemaal uit de muziek, het wordt zwaarder en dichter, het stereobeeld wordt compacter en we worden steeds meer ingesloten in het geluid. We graven dieper richting de kern van de aarde tot we niet meer verder kunnen. Met het uitsterven van de laagste tonen van de piano blijven we achter, 12 kilometer onder de grond, in het duister.
Wat een reis! Basilova, Napolov en Fridman halen het maximale uit deze muziek. En wat een opname. Er is een 5.1 mix voor wie surround heeft. In stereoweergave is de weergave al bijna 3D. Het laat een plezierige tinteling van opwinding achter, de investering in HiFi wordt beloond.
“Obscure Atlas” – Helena Basilova, Konstatyn Napolov, Maya Fridman, TRPTK TTK0068, 2021
