Het lied, met een scherp randje
Inhoud
Een artikel over de stem zonder ‘het lied’ te omarmen kan niet. Het lied legt de nadruk op de tekst. De zanger of zangeres probeert die zo goed mogelijk over het voetlicht te brengen en de begeleiding is vaak een piano. Dat is een muziekvorm die we buiten de klassieke muziek ook kennen. Schubert heeft bekende liedcycli gecomponeerd zoals ‘Winterreise’ en ‘Die schöne Müllerin’. Deze cycli zijn vaak opgenomen en er zijn veel prachtige opnamen te vinden. Ik was aan het zoeken naar wat te selecteren uit die zee aan beschikbare muziek, tot ik op de ‘Entartete Musik’ box stuitte op mijn NAS en daar naar een aantal tracks ging luisteren. Mijn geheugen werd weer opgefrist en het was me direct duidelijk welke muziek ik wil delen met u.
Aan het eind van de 19de eeuw is er langzaam een verandering in de muziek gekomen, die we met terugwerkende kracht ‘moderne muziek’ zijn gaan noemen. Na de eerste wereldoorlog kwam er een versnelling in die verandering. Dat was zichtbaar en hoorbaar in alle kunstvormen, het was de tijdgeest. De Nazi’s moesten daar niets van hebben en hebben veel kunst, waaronder muziek, als ‘ontaard’ bestempeld. De Joodse achtergrond van veel van deze kustenaars speelde daarbij een grote rol.
Menig in ongenade gevallen kunstenaar is Duitsland ontvlucht en een aantal weken uit naar de Verenigde Staten. Daaronder waren toneelschrijver Bertold Brecht en de componist Hanns Eisler. Zij waren bevriend en werkten in Duitsland al veel samen. Eisler kreeg werk in Hollywood als filmcomponist.
Zij vonden hun leven in ballingschap zwaar. Hun frustraties hebben ze verwerkt in een serie liederen die als ‘The Hollywood Songbook’ is opgenomen. Titels als ‘Über den Selbstmord’ en ‘Despite these Miseries’ geven de gemoedstoestand weer. Veel van de teksten zijn scherpe reflecties op de toestand in de wereld en Europa en zijn een verwerking van de trauma’s van de eerste wereldoorlog waar Eisler soldaat in het leger was. Niet zulke vrolijke liederen, maar als zo vaak komt uit ellende de mooiste kunst voort.
Matthias Goerne plaats de liederen in de lange muziektraditie en vertolkt de emoties van de teksten op een overtuigende manier. De muziek van Eisler is een wonderlijke mengeling van Hollywood showtunes, Cabaret muziek uit de Berlijnse jaren ‘30 en de moderne 12-toons compositietechniek die hij als leerling van Arnold Schoenberg verder heeft ontwikkeld. De piano is niet alleen begeleiding van de zanger, maar de melodie van de zanger en de piano geven aan de teksten van Brecht impact en kleur. Hier is een componist aan het werk die zijn ziel in de noten beitelt.
Niets zo persoonlijks als een voorkeur voor een stem, maar Goerne’s heldere bariton is zeer aangenaam om naar te luisteren. Mij doet het denken aan een klassieke versie van Paskal Jakobs van Bløf, iemand die ook in staat is om met de kleur van zijn stem betekenis te geven aan teksten.
Ons gehoor kan de kleinste nuances in stemmen opvangen. Stemmen moeten goed klinken op uw hifiapparatuur, anders wordt het luisteren naar veel muziek, van Rihanna tot Matthias Goerne, onplezierig. Dit prachtige Hollywood Songbook laat u, als het goed is, de apparatuur helemaal doen vergeten.
Eisler: The Hollywood Songbook – Matthias Goerne (bariton) en Eric Schneider (piano), Decca, 1998
Volgens mij is deze https://youtu.be/2O9OfxS0r08?si=ZrxsyfkRiNszHL4t aria met een zo hoge moeilijkheidsgraad, dat zelfs iemand die niet houdt van opera, begrijpt dat er niet veel sopranen zijn die dit kunnen zingen. De https://www.alpha-audio.net/nl/review/muzikale-series-deel-5-beethoven/ site maakte mij nieuwsgierig, Smaken verschillen maar de liefhebbers van de huidige popmuziek, krijgen geen spijt als ze tijd gaan spenderen, die wel nodig is om klassieke muziek te waarderen. Wat Maartijn oppert dat de installatie beslist goed moet zijn, om de kwaliteit van de stem te kunnen horen, is beslist geen onzin.
Martijn
De terminologie om een klank te beschrijven is erg moeilijk, persoons-, belevings- of ervaringsafhankelijk.
In Uw omschrijving kom je er weer wat dichterbij.
Een nadere omschrijving van een “warme klank”, mooi.
Kunt U van de genoemde opnames ook de CD-nummers weergeven?
Wat betekent ‘adaptive bit-rate’ bij Primephonic?.
gegroet Toon Bressers
Beste Toon,
Op Qobuz worden de catalogusnummers van de albums niet meegeleverd met de informatie, helaas. Ik heb zelf mijn cds al lange tijd geleden gedigitaliseerd, waardoor ik deze ook niet meer bij de hand heb om het op te zoeken.
T.a.v. van je vraag over Primephonic. Dat weet ik niet, ik ben geen Primephonic gebruiker. Ik heb even op hun website gekeken en ik zie dat zij twee abonnementen hebben, waarbij de goedkoopste een MP3 stream is. Ik vermoed dat ze bedoelen dat de MP3s een variabele bitrate hebben. Dat is een methode waarmee muziek als MP3 opgeslagen wordt.
Als je Primephonic gebruikt zou ik denk ik de voorkeur geven aan cd kwaliteit in plaats van MP3s. Voor cd kwaliteit (en beter) is hun duurdere abonnement nodig.
Nee, MP3 op 320 is CBR by design.
Dit gaat over de lossless tier, als de bandbreedte te krap is, wordt deze geknepen.
https://primephonichelp.zendesk.com/hc/nl/articles/360015057432-Wat-is-een-SLS-formaat-
Dank je voor de aanvulling.
Het geeft wel een beetje aan dat streaming nog in de kinderschoenen staat. Als niets vermoedende gebruiker word je geconfronteerd met “IT taal” waarvan je denkt ‘wat moet ik ermee’.
Om de vraag van Toon te beantwoorden: als je thuis een goede verbinding hebt zal je meestal de beste kwaliteit krijgen. Als je onderweg via je telefoon luistert en de verbinding is wat krap, dan schakelt Primephonic automatisch naar een lagere kwaliteit audio, zodat je de muziek kan blijven luisteren.
Compliment Martijn. Jouw bespreking stimuleert om deze minder voor de hand liggende muziek te verkennen.
Graag wijs ik jou en de lezers op de prachtige podcast van J.E. Gardiner over Monteverdi en zijn tijdgenoten.
“Across eight episodes, with the help of specially recorded musical illustrations and a handpicked team of experts, Gardiner guides listeners through an in-depth investigation into the development of the early-modern mind.
All eight episodes in the series are now available – listen on our website
https://monteverdi.co.uk/monteverdi-constellation-podcast-series or use the links on the website to streamingplatforms”.
Dank je Hank. Stay tuned, want in maart bespreek ik twee niet heel erg voor de hand liggende albums, vooral omdat er iets nieuws bij zit wat nog uit moet komen.
Dank je voor de podcast link, die ga ik zeker luisteren.
Uitstekende analyse. Goed geschreven. Blij dat er heel soms ook wat aandacht is voor de klassieke muziek!
Bedankt!
Caspar
Dank je Caspar. Er gaat nog meer komen.