Inleiding
Inhoud
We beschikken allemaal over een instrument: onze stem. Ik ken geen ander instrument waarmee je zoveel uiteenlopende emoties kan oproepen als een stem. Een stem kan je afschrikken, maar ook betoveren.
De associatie die veel mensen spontaan hebben bij gebruik van de stem in de klassieke muziek is opera. Opera en operette is van oudsher volksmuziek, ter vermaak en voor een leuk avondje uit. Sommige aria’s zoals “Nessun Dorma” van Verdi staan in het geheugen gegrift, met dank aan talentenjachten op TV. Maar misschien nog meer omdat de bekende aria’s oorwurmen zijn. Er is naast opera nog veel variatie om van te genieten. Vooral omdat pop, kleinkunst en jazz logisch volgen op de traditie die we nu ‘klassiek’ vinden.
Een verrassend veelzijdig instrument
In de klassieke muziek is het gebruik van de stem anders dan voor singer-songwriters of voor rockzangers. De grote rockzangers en zangeressen gebruiken wel dezelfde stem- en ademtechnieken die operazangers ook leren, maar ze zetten die in om een heel ander geluid te maken. Als je er even over nadenkt, dan is het bijzonder dat met een paar spiertjes in de keel een zo gevarieerde klankrijkdom gemaakt kan worden.
Klassiek geschoolde stemmen worden ook in de popmuziek ingezet. Wende Snijders heeft met het ensemble NXT van het Nederlands Kamer Koor een uitvoering van Hou Me Vast op YouTube gezet, waar NXT met hun stemmen de klanken van de muziek maakt.
De stap van Wende en NXT naar klassieke vocale muziek is veel kleiner dan u misschien denkt. En dat wil ik u laten horen met het eerste album.
Loepzuivere meerstemmigheid
Jakobus de Kerle leefde van 1531 tot 1591. Hij was een meester in het schrijven van polyfone muziek. Polyfoon wil zeggen dat het meerstemmige muziek is waar de verschillende stemmen verschillende melodieën zingen. Door een vernuftig spel met een aantal compositieregels waaieren de melodieën uiteen en vallen weer samen. Het gevolg is een betoverende rijkheid aan klanken die vaak meer zijn dan de afzonderlijke stemmen alleen. Het is een beetje als het mixen van een cocktail: drankjes worden gemengd en hun gezamenlijke smaak is meer dan de smaak van de afzonderlijke ingrediënten.
Veel van die oude muziek is in de vergetelheid geraakt. Paul van Nevel is in oude bibliotheken gaan speuren naar deze muziek en heeft met zijn Huelgas Ensemble de muziek weer onder de aandacht gebracht. Gelukkig maar, want het is wonderschone muziek.
Als je je ogen sluit en luistert naar deze opname op het Harmonia Mundi label, dan ben je in een oude kapel ergens diep in de binnenlanden van Frankrijk of Italië. U kent ze misschien wel van vakanties, van die oude kerkjes die in een van God en mens verlaten dorpje al eeuwen staan te wachten op het einde van de tijd en waar het altijd een beetje muf en vochtig ruikt. Stof dwarrelt zichtbaar in de zonnestralen die door de kleine raampjes naar binnen valt. En dan ineens staat het Huelgas ensemble loepzuiver deze muziek te zingen. Hun stemmen echoën in de verder lege kapel.
Het mooie van deze opname is dat goed hoorbaar is dat er maar een paar mensen aan het zingen zijn, maar dat je meer hoort dan alleen die stemmen. Er hangt zoveel muziek tussen de stemmen die verschijnt, verschuift en weer verdwijnt. Het Huelgas Ensemble transporteert je naar een andere plek, een andere tijd, voor eventjes.
Harmonia Mundi heeft een hele interessante catalogus met oude muziek, uitgevoerd door topensembles en muzikanten. Als deze muziek u kan bekoren is het zeker de moeite waard om meer van dat label te luisteren.
Volgens mij is deze https://youtu.be/2O9OfxS0r08?si=ZrxsyfkRiNszHL4t aria met een zo hoge moeilijkheidsgraad, dat zelfs iemand die niet houdt van opera, begrijpt dat er niet veel sopranen zijn die dit kunnen zingen. De https://www.alpha-audio.net/nl/review/muzikale-series-deel-5-beethoven/ site maakte mij nieuwsgierig, Smaken verschillen maar de liefhebbers van de huidige popmuziek, krijgen geen spijt als ze tijd gaan spenderen, die wel nodig is om klassieke muziek te waarderen. Wat Maartijn oppert dat de installatie beslist goed moet zijn, om de kwaliteit van de stem te kunnen horen, is beslist geen onzin.
Martijn
De terminologie om een klank te beschrijven is erg moeilijk, persoons-, belevings- of ervaringsafhankelijk.
In Uw omschrijving kom je er weer wat dichterbij.
Een nadere omschrijving van een “warme klank”, mooi.
Kunt U van de genoemde opnames ook de CD-nummers weergeven?
Wat betekent ‘adaptive bit-rate’ bij Primephonic?.
gegroet Toon Bressers
Beste Toon,
Op Qobuz worden de catalogusnummers van de albums niet meegeleverd met de informatie, helaas. Ik heb zelf mijn cds al lange tijd geleden gedigitaliseerd, waardoor ik deze ook niet meer bij de hand heb om het op te zoeken.
T.a.v. van je vraag over Primephonic. Dat weet ik niet, ik ben geen Primephonic gebruiker. Ik heb even op hun website gekeken en ik zie dat zij twee abonnementen hebben, waarbij de goedkoopste een MP3 stream is. Ik vermoed dat ze bedoelen dat de MP3s een variabele bitrate hebben. Dat is een methode waarmee muziek als MP3 opgeslagen wordt.
Als je Primephonic gebruikt zou ik denk ik de voorkeur geven aan cd kwaliteit in plaats van MP3s. Voor cd kwaliteit (en beter) is hun duurdere abonnement nodig.
Nee, MP3 op 320 is CBR by design.
Dit gaat over de lossless tier, als de bandbreedte te krap is, wordt deze geknepen.
https://primephonichelp.zendesk.com/hc/nl/articles/360015057432-Wat-is-een-SLS-formaat-
Dank je voor de aanvulling.
Het geeft wel een beetje aan dat streaming nog in de kinderschoenen staat. Als niets vermoedende gebruiker word je geconfronteerd met “IT taal” waarvan je denkt ‘wat moet ik ermee’.
Om de vraag van Toon te beantwoorden: als je thuis een goede verbinding hebt zal je meestal de beste kwaliteit krijgen. Als je onderweg via je telefoon luistert en de verbinding is wat krap, dan schakelt Primephonic automatisch naar een lagere kwaliteit audio, zodat je de muziek kan blijven luisteren.
Compliment Martijn. Jouw bespreking stimuleert om deze minder voor de hand liggende muziek te verkennen.
Graag wijs ik jou en de lezers op de prachtige podcast van J.E. Gardiner over Monteverdi en zijn tijdgenoten.
“Across eight episodes, with the help of specially recorded musical illustrations and a handpicked team of experts, Gardiner guides listeners through an in-depth investigation into the development of the early-modern mind.
All eight episodes in the series are now available – listen on our website
https://monteverdi.co.uk/monteverdi-constellation-podcast-series or use the links on the website to streamingplatforms”.
Dank je Hank. Stay tuned, want in maart bespreek ik twee niet heel erg voor de hand liggende albums, vooral omdat er iets nieuws bij zit wat nog uit moet komen.
Dank je voor de podcast link, die ga ik zeker luisteren.
Uitstekende analyse. Goed geschreven. Blij dat er heel soms ook wat aandacht is voor de klassieke muziek!
Bedankt!
Caspar
Dank je Caspar. Er gaat nog meer komen.