Inleiding
Inhoud
Op zondag 23 oktober hebben we weer een lange livestream gehouden. Deze keer hebben we software-pakketten naast elkaar gezet. Als baseline hebben we de standaard Windows Media Player gepakt om daarna te spelen met Audirvana, ROON, JRiver en Foobar. De laatste is gratis, de andere drie kandidaten niet. Tenslotten hebben we óók nog een Macbook gepakt om die eens naast een standaard pc te zetten. De verschillen? Niet misselijk!
Als u de gehele discussie wilt zien, verwijzen we u naar de livestream. Daar gaan we meer in op de verschillen en de software zelf. We schrijven hier meer een samenvatting uit van de bijna vier uur durende livestream. Tevens gaan we aan het einde van de livestream nog wat experimenteren met een Macbook en een gewone pc. Erg interessant!
Het testsysteem
We willen in deze test zo min mogelijk wisselen. Daarom hebben we een simpele Shuttle mini-pc ingericht met Windows waarop we de software installeren. Deze Shuttle mini-pc gaat met USB naar de Sonnet Pasithea d/a-converter die vervolgens naar een ASR Emitter 1 gaat. Deze versterker stuurt onze TAD Evolution Two aan. Bekabeling is – zoals u inmiddels wel gewend bent – een mix van YETI power cables met Driade Reference Flow speaker kabel en Grimm TPM interlinks. De Isotek Aquarius filtert voor de Sonnet. Maar de Titan is niet in gebruik, omdat de ASR op een accuvoeding werkt.
We gebruiken in de software de ASIO drivers van Sonnet. Dat geeft af en toe issues omdat soms de driver niet beschikbaar is. Maf. Maar dat zult u niet snel thuis hebben, aangezien het onwaarschijnlijk is dat u én ROON Bridge draait én JRiver én Audirvana én Foobar. Nu sluiten we wel keer op keer de software af, maar toch moeten we tijdens de stream af en toe even puzzelen.
Baseline – Windows Media Player
We beginnen met Windows Media Player in standaard settings. Front speakers staan wel op full-range in de driver.
Windows Media Player maakt ons eerlijk gezegd niet heel blij. Het plaatje voelt ruw en plat, kaal… onrustig. Kortom: we proberen hier gewoon doorheen te bijten om snel naar de andere kandidaten te gaan. Hopend dat deze ons wat gelukkiger gaan maken… We gaan er verder geen woorden aan vuilmaken.
Foobar
En gelukkig… dat doet Foobar ook! We hebben de ASIO plugin én de RAM-buffer plugin gebruikt om de weergave een beetje een boost te geven. Wasapi werkt ook goed overigens. (check hier onze tutorial)
De stap van WMP naar Foobar is erg groot. Er is een véél luchtiger stereobeeld en meer verfijning en vloei hoorbaar in het klankbeeld. Mammal Hands laat meer rust en ritme horen. De harmonischen van de piano zijn beter hoorbaar (meer nagalm ook), waardoor het geheel veel echter voelt en we meer betrokken raken in de weergave.
Stevie Wonder heeft er ook weer zin in… het is veel meer een feestje dan bij WMP waar we écht pijn aan de oren kregen: wat een onrust was er hoorbaar zeg! Met Foobar is het grotendeels verdwenen, al moeten we zeggen: het geheel voelt nog wel wat gehaast… Hoe dat mogelijk is, is ons een beetje een raadsel.
Al met al is dit een serieuze upgrade. En dat voor precies 0 euro. Kortom: gewoon doen!
Audirvana
De volgende stap is naar een softwarepakket uit Frankrijk: Audirvana… een leuk samenvoegsel van audio en nirvana.
Audirvana is te koop in twee versies: Origin en Studio. De Origin versie biedt wat minder mogelijkheden dan de Studio versie die wél integratie van online diensten toelaat. Helaas is de Studio versie niet als eenmalige aanschaf te koop; het laat alleen een maandelijkse of jaarlijkse overboeking toe.
Beide versies zijn wel te bedienen met een app. Overigens is Audirvana ook te bedienen met andere (UPnP) apps. Oftewel: genoeg mogelijkheden.
Waar u Audirvana voor aanschaft, is de weergavekwaliteit. Poe: wat een prachtige speler is dit zeg! Eerlijk: het speelt beter dan ROON in deze set-up. ROON is wel naar een hoger niveau te tillen, maar vereist dan wat tweaks en truukjes. Denk aan een ‘schone’ pc met mooiere hardware. Of wellicht een Roon Rock installatie als endpoint: ook dat klinkt beter is onze ervaring. Feit is: Audirvana zal ook profijt hebben van wat getweak aan de hard- en software. Echter: zo kaal uit de doos klinkt het gewoonweg erg goed en zitten we alledrie een beetje vol verbazing te luisteren. Dit is zonder twijfel de favoriet. Erg fraai stuk software!
ROON
We zijn al jaren fervent gebruiker van Roon. Het is bijzonder fijne software en praktisch niet te evenaren als het gaat om gebruiksvriendelijkheid. Ook als reviewer is het ronduit ideaal, omdat bijna elke speler wel te integreren is waardoor het testen van streamers érg snel en gemakkelijk gaat: alle opgeslagen playlists en services zijn beschikbaar en er is ook nog een gelijk speelveld. Tel daar ook nog een geniale integratie van meta-informatie én de uitstekende Roon Radio functie bij op en u snapt waarom we het zo’n fijne software vinden.
Maar als we van Audirvana naar Roon schakelen, moeten we bekennen: Audirvana klinkt beter (lekkerder…). Roon is nét wat ruwer en minder ruimtelijk dan de Franse concurrent. Dat hadden we écht niet verwacht. En we vinden het oprecht jammer, want nu blijft het wel een beetje kriebelen dat het dus nóg beter kan… Zo gaat dat in deze hobby!
Maar goed: zoals gezegd kán Roon echt uitstekend klinken. Het is een samenwerking van het softwareplatform en de hardware. Als dat optimaal werkt, klinkt Roon ontzettend goed. Kijk maar naar de Grimm MU-1!
Jriver
Dan JRiver. Een pakket wat héél erg veel toelaat. Zelfs room correctie! Bizar. Het maakt het pakket wel een beetje ‘nerdy’. Dus pas wel op…
Dan de sound… Martijn noemde het een ‘hifi-sound’. Voor mij voelde het een beetje als verscherpingssoftware voor foto’s en video. JRiver zet meer accent op detail, waardoor bepaalde zaken meer gaan opvallen. Het is niet zo dat het compleet uit balans getrokken wordt, maar het is ten opzichte van Audirvana die meer op ‘coherentie en vloei’ focust een opvallend verschil. JRiver brengt door deze presentatie wel heel erg veel gelaagdheid. Dat is indrukwekkend. Het moet wel een beetje uw ‘ding zijn’. We zien in de live-chat veel meningsverschillen… meer dan bij Audirvana.
De beeldvorming is meer naar voren gericht dan bij Roon die meer een podium neerzet (en wat meer ‘layed back’ speelt). Dat kan komen door de lichte nadruk op detail en wellicht iets meer hoog-energie (dat brengt meer lucht en iets meer projectie naar voren).
Wat heel leuk is aan JRiver, is dat deze software een eigen ASIO-driver opzet die óók door andere software te gebruiken is. Dat is een handige – en vrij unieke – functie die bijzonder handig kan zijn! Het enige softwarepakket die wij kennen die dat ook doet is JPlay. Die heeft ook een ASIO-driver die u kunt inzetten in andere software. Zo zou u dus bijvoorbeeld de JRiver asio-driver kunnen gebruiken in Foobar of andere spelers. Nerdy…? Zeker… maar wel leuk!
Tijd voor de Mac
Net toen we klaar waren met testen, leek het ons een goed idee om een MacBook Pro M1 aan te sluiten (via dezelfde USB-kabel als de standaard PC die we tegenwoordig gebruiken) en te kijken wat er gebeurt. Deze Macbook heeft Roon, Audirvana en Apple Music (het programma dat vroeger bekend stond als iTunes).
Om een lang verhaal kort te maken; de MacBook Pro presteerde beter dan de standaard PC. Dit kan liggen aan de voeding, het besturingssysteem. Maar behalve Apple Music waren Roon en Audirvana uitstekend. En nogmaals, we vonden Audirvana beter dan Roon. De verschillen waren vergelijkbaar, maar met de Mac klonk alles een niveau of twee beter, dieper, breder.
Afrondend
Vier échte spelers en de Windows Media Player als baseline. Zit er een hoorbaar veschil in spelers? Ja… 100%. In de stream en samples kunt u het zelf horen. Welke speler is de beste? Dat is grotendeels smaak, als kunnen we concluderen dat WMP niet écht lekker klinkt. Foobar speelt gewoonweg veel beter; dat hoort écht iedereen.
Het is en blijft fascinerend dat de vier spelers claimen bitperfect te spelen en toch anders klinken. Bitpefect wil dus niet zeggen dat álles klopt. Er moeten dus nog andere zaken een rol spelen. Timing? Noise? Wat denkt u? Laat het weten in de reacties.