Björk Guðmundsdóttir, ofwel Björk om het voor u als lezer vriendelijk te houden, heeft onlangs haar nieuwe album Vulnicura via iTunes uitgebracht en deze volgt het album Biophilia uit 2011 op. Het album is mede geproduceerd door de uit Venezuela afkomstige Arca (Alejandro Ghersi) en de Britse producer The Haxan Cloak (Bobby Krlic).
Björk is voor mij zo?n onweerstaanbare artiest waarvan ik een nieuw album gewoon MOET beluisteren. Ogen dicht, verstand op nul en het volume een beetje hoger. Haar muziek wil ik ?beleven? en de klanken laten inwerken op mijn lijf zoals de heerlijke warmte van een sauna op een winterse dag. En ?winters? is het vandaag; IJsland, het geboorteland van deze excentrieke zangeres, komt zo wel heel dichtbij.
Typisch volkje
Nu kan ik wel zeggen dat ik IJsland werkelijk een prachtig land vind met vele mooie en -blijkbaar- even zo excentrieke mensen. Want waar wij hier genieten van een glaasje rode wijn bij een behaaglijk haardvuurtje, geniet een lokale inwoner daar pas echt als deze 50 kilometer met gevaar voor eigen leven over een spiegelgladde gletsjer moet tijgeren om gezellig, ver van de bewoonde wereld, in hevige sneeuwval te barbecueën. Bij -30?C. Ja, het is een typisch volkje en daar houd ik wel van. In deze context bekijk ik ook de kunstzinnige creaties van Björk. Een prachtig, niet duidelijk te categoriseren mens.
Onmiskenbaar Björk
Al bij de eerste klanken is het album onmiskenbaar afkomstig van Björk. Eigenzinnig en tegendraads; een artiest die zich niet laat dwingen tot een commerciële stijl opgedrongen door producers en management. Haar creaties puur en vanuit het hart bezongen, zoals hele jonge kinderen dit nog kunnen; zonder schaamte, zonder remmingen. In hun ?eigen? taal en belevingswereld. Respect.
Tijdens de eerste sessies ervaar ik het geheel als grillig, rauw en met onvoorspelbare momenten; het nummer Family liet mijn lichaamshaar al in de eerste halve minuut rechtop staan. Het geheel komt me echter onsamenhangend en leeg over. De verschillende composities op dit album gaan van links naar rechts. Variërend van een (voor Björk) perfecte muzikale synergie tot het absolute tegengestelde; een onsamenhangend en instabiel geheel. Ik begrijp het niet direct.
Later verneem ik dat Björk met dit album haar moeilijke periode, namelijk de scheiding met haar partner Matthew Barney, artistiek heeft willen vertalen. In dat licht beslist een geslaagde creatie. Het album vertaalt de (over)spanningen binnen het huwelijk op een geniale muzikale wijze. Knallende ruzie, de totale onzekerheid, verdriet en machteloosheid tot de goedmaakseks waarbij alle remmingen los gaan. Hartverscheurend en soms tenenkrommend.
Clean
Zoals we dit van Björk mogen verwachten, is het album van kwalitatief hoogstaand niveau. De combinatie van zang, synthesizer en strijkinstrumenten is weliswaar clean en minimalistisch van opzet, maar dit maakt het effect misschien nog wel sterker. Klank is neutraal, gedetailleerd en met een dynamiek waarbij je de shock en emotie als luisteraar kunt voelen. Een interessante luisterervaring.
Dit is geen gemakkelijk album maar na twee maal beluisterd te hebben is het inderdaad één van de betere Bjork’s albums