vrijdag, maart 29, 2024
Home Streaming Audio Software Van AAC, DSF en Flac tot Mp3, Ogg Vorbis en WAV – Codecs

Van AAC, DSF en Flac tot Mp3, Ogg Vorbis en WAV – Codecs

6
Van AAC, DSF en Flac tot Mp3, Ogg Vorbis en WAV – Codecs

Inleiding

Inhoud

We streamen wat af. Zeker onder u – de lezers – is streaming heel gewoon geworden. We denken er bijna niet meer over na wel format we nu eigenlijk streamen. AAC? ALAC? WAV? FLAC? We zetten voor u even deze formats op een rijtje. Wat de ene codec is écht de andere niet! 

U ‘ript’ een cd’tje en krijgt ineens een lijst voor uw neus: hoe wilt u de bestanden opslaan? Zonder compressie in .wav? Of gaat u voor lossless compressie met ALAC of FLAC? Wilt u zo klein mogelijk gaan met ‘lossy’ compressie? Denk aan AAC, MP3 of Ogg Vorbis? Keuzes, keuzes…

Codecs: een grove scheiding

Het is belangrijk een grove scheiding aan te brengen in de bestandsformaten. Er zijn namelijk formaten – codecs: ‘enCOding / DECoding – die data weggooien bij het kleiner maken (comprimeren) én formaten die géén data weggooien bij het verkleinen van het bestand. Dat noemen we Lossless (zonder verlies van informatie) en Lossy (mét verlies van data).

Voorbeelden van lossy codecs zijn MP3, Ogg Vorbis en Opus. Voorbeelden van lossless formats zijn ALAC, FLAC en WMA lossless. WAV en AIFF rekenen we hier niet mee, omdat het een niet-gecomprimeerd format is.

Tagging

Een belangrijke eigenschap van bestandsformaten – de files die een bepaalde codec gebruiken – is de ondersteuning voor het toevoegen van labels: tags. Software is van zichzelf namelijk vrij dom. Die herkent geen artiesten, nummers of genres zonder hulp. Wellicht komt dat nog met geavanceerde AI-add ons, maar vooralsnog kan het niet.

We moeten dus labels toevoegen aan de bestanden. Met die labels geven we aan wie de artiest is, wat de naam van het nummer is, op welk album het nummer thuishoort, wat het jaartal van uitgave is, et cetera.

Nu is het zo dat niet alle bestanden tagging ondersteunen en niet alle software alle tags kan lezen. Zo was .WAV vroeger een probleem met taggen. .WAV was namelijk van origine gewoon een archiefformaat. Een bestand om een directe kopie te maken van bijvoorbeeld een CD. Of gewoon om opnames te maken.

Destijds sloeg niemand albums in .WAV op omdat het veel te groot was en opslagruimte duur was. Dus die paar ‘idioten’ die WAV voor het kopiëren van cd’s gebruikten, die moesten het zelf maar weten.

Hoewel .WAV nu wel getagd kan worden, is het niet overal ondersteunt. FLAC, ALAC en (bijna) alle ‘lossy’ formaten kunnen gewoon ‘getagd worden’.

Ondersteuning

Hoewel dit niet écht meer een probleem is, is het wel raadzaam even te checken of bepaalde formaten wel afgespeeld kunnen worden. FLAC is nog steeds niet goed ondersteund op Apple bijvoorbeeld. Ogg Vorbis is ook niet native ondersteund op Apple-producten. Deze formaten zijn wel via bijvoorbeeld VLC of wellicht Foobar af te spelen. Maar de vraag is of ALAC natuurlijk wel. MP3, AAC, WAV zijn overal ondersteund.

Bits en samplingrates

Als een studio een opname maakt van een band, dan gebeurt dit veelal met 24 bits per sample. Dit geeft dynamische vrijheid. De samplingrate – de hoeveelheid samples per seconde – kan wisselen. Meestal is dat 44,1 kHz of een meervoud daarvan: 88,2, 176,4 of soms zelfs het dubbele daarvan. 48 kHz en meervouden daarvan worden ook wel gebruikt, maar zijn officieel samplingrates voor multimedia (films / etc).

Meer en meer muziek wordt uitgegeven in ‘studiokwaliteit’ ofwel: High Res. Soms klinkt dat écht beter, soms ook niet. Het ligt een beetje aan hoe goed de master is. Nu is het wel zo dat u – als u muziek opslaat – geen kwaliteit wilt verliezen. U wilt lossless opslaan én dan ook de bitdiepte en samplingrate behouden. Gelukkig ondersteunen alle lossless codecs 24 en zelfs 32 bit en hoge samplingrates. Met name FLAC is zeer flexibel op dat vlak.

Lossy codecs wisselen bitdiepte om ruimte te besparen. Mede daardoor fluctueert de ruisvloer. Dat geeft ook onrust in de weergave. Echter kunnen de meeste codecs wel overweg met 24 bits en hogere samplingrates.

Multichannel

Voor de surround-liefhebbers is het goed te weten dat de meeste lossless codecs – en sommige lossy varianten – multichannel audio ondersteunen. FLAC en ALAC ondersteunen bijvoorbeeld prima multi-channel audio. Bij mp3 is een add-on nodig. AAC ondersteunt standaard surround (niet gek, deze codec wordt veel bij video-containers gebruikt).

6 REACTIES

  1. WAV
    WAV is wel degelijk te voorzien van tags. Dat is onderdeel van de standard.
    Het probleem is echter dat die standard voorziet in een heleboel verschillende tags maar voor wat gangbaar is bij media players, is het een zeer beperkte set.
    IART (artist)
    INAM (title)
    IPRD (product)
    IGNR (genre)
    ITRK (track number)

    Evident kun je zaken als Album of Art Work er niet in kwijt.
    Aangezien je in WAV alles kwijt kan (het is een container format) kun je ID3 tags schrijven in een info chunk. Dan heb je alle tags maar dit is geen standard maar een work around die een aantal programma’s gebruiken.
    Wat dat betreft is er qua tagging van WAV eigenlijk niks veranderd.
    Dat is de paradox van WAV, de ondersteuning van het audio gedeelte is vrijwel universeel, de ondersteuning van de tagging is en blijft een ramp.

    FLAC
    Jammer dat Josh Coalson niet genoemd wordt. Hij is degene die in de periode 2000-2009 FLAC ontwikkeld heeft.

    AAC
    Dat AAC 1 op 1 wordt doorgegeven is waarschijnlijk een fabeltje.
    Zoals alle gecomprimeerde lossy formats is het non-editable tenzij ge-expandeert naar PCM.
    Dus als je op je mobile een AAC afspeelt over BT en je hoort een ringtoon dan kan dat alleen als de phone de audio en de ringtone mixed. En mixen kan niet met non-editable formats als AAC.

    SBC
    SBC comprimeert enorm
    Nee, SBC is een beetje als MP3, dat komt in alle smaken tot je van 64 kbs tot 320 kbs
    Het hang af van de bitpool.
    Is die klein dan wordt er zwaar gecomprimeerd en dat hoor je.
    Vooral oudere apparatuur heeft daar last van
    Bij een royale bitpool is de compressie veel lager en begint het transparant te worden.
    Leuk artikel: https://habr.com/en/post/456182/

  2. Ik heb alles als ALAC op de NAS opgeslagen. De reden? Ik heb met iTunes alle cds geript. Pas later is de NAS er gekomen.

    M.b.t. geluidsverschillen tussen de verschillende formats: die zijn er zeker, alleen zijn ze niet afhankelijk van het format, maar van het apparaat dat de decodering doet. Het verschil is met recente DACs en streamers vaak verdwenen of nauwelijks meer hoorbaar. Bij wat oudere, kwalitatief goede streamers kan het wel (veel) uitmaken.

    Gelukkig kan veel UPnP server software ‘on the fly’ transcoderen. Je muziek is dan opgeslagen als FLAC of ALAC, dat scheelt opslagruimte, maar de UPnP server transponeert het dan naar bijvoorbeeld WAV (of beter: PCM verpakt in WAV) on the fly. De streamer krijgt dan een WAV stream aangeboden. Een NAS of een computer heeft vaak meer compute power dan een streamer of DAC, dus kost het transponeren nauwelijks extra overhead. Omdat een streamer minder werk hoeft te doen met een WAV file dan een FLAC, het hoeft de audio niet meer uit te pakken en om te zetten naar PCM, kan dat de geluidkwaliteit positief beïnvloeden. Altijd handig om even te checken met je eigen apparatuur of je verschil hoort. Kwestie van 1 keer instellen en dan ben je klaar.

    Hetzelfde grapje kan je ook met Qobuz en Tidal uithalen: als je BubbleUPnPServer gebruikt kan de computer al de FLAC stream vertalen naar WAV. Audirvana doet dit standaard en Roon dacht ik ook. Of misschien is het een optie in Roon, ik ben geen Roon gebruiker.

  3. Zeer interessant artikel!
    Jaap, je haalde aan dat Ogg Vorbis een zeer goed klinkende codec is (Spotify). Persoonlijk vind ik dit ook en ben niet altijd overtuigd van het kwaliteitsverschil met bvb een Qobuz of Tidal.
    Zou dit de reden kunnen zijn waarom Spotify vasthoudt aan deze codec of mogen we vroeg of laat toch streaming verwachten in lossless formaat?

    • Ik heb de tegenovergestelde ervaring. Ik vind Spotify belabberd klinken. Voor hetzelfde geld kan je met Tidal of Qobuz CD kwaliteit streamen. Probleem is wel dat je vaak moet prutsen in de instellingen van of de app waarmee je je streamer bestuurt of de Tidal of Qobuz app om die kwaliteit te krijgen. Standaard staat de instelling op 320Kbps. Wat natuurlijk erg vervelend is, want je maakt vaak de keuze vanwege de CD kwaliteit.
      Ik heb nu al een paar keer meegemaakt dat mensen Tidal vonden tegenvallen t.o.v. Spotify, maar dat het heel snel veranderde als ik ze wees op die instelling.