Home Hi-Fi Uitvinden is standaard

Uitvinden is standaard

0
Uitvinden is standaard

Nederland is het land waar het cassettebandje, de compact disc, bluetooth en wifi zijn uitgevonden. Bij het overlijden van Lou Ottens, jarenlang het ‘hoofd uitvindingen’ van Philips Audio en Video, zijn we een beetje gaan duiken in de geschiedenis van ’s-lands uitvinders. En daar worden we best wel trots van!

Onlangs overleed Lou Ottens (1926-2021), de uitvinder van het cassettebandje. Ottens werkte zijn hele werkzame leven bij Philips. Het Natlab was lange tijd de plek waar de meest baanbrekende uitvindingen werden gedaan; de compact cassette, de CD en een videosysteem. Vóór het cassettebandje waren er allerlei vormen van bandrecorders. De grote spoelenrecorders die we nu nog steeds kennen en allerlei tussenvormen. Elk merk had een eigen formaat en dat was lastig omdat er ook voorbespeelde geluidsdragers werden verkocht. En daarvoor is standaardisatie weer een must. Ottens ontwikkelde een draagbare cassetterecorder die ‘in een jaszak moest passen’. Dit is feitelijk de voorloper van de Walkman, die tot Ottens grote spijt door Sony tot een commercieel succes werd gemaakt.

Als we de levensloop van Otten doornemen zien we een fascinerende reis door innovatie in de audio- en videowereld. Als in 1972 was hij bezig met het ontwikkelen van optische dragers (discs) voor het in hoge kwaliteit uitlezen van audio en video. Dat werd de Video Long Play en Audio long Play. Schijven ter grootte van een 12 inch LP waar 48 uur muziek op zou passen.

Het cassettebandje werd in 1963 geintroduceerd op de IFA in Berlijn. Het succes van het systeem is vooral de danken aan het feit dat andere merken de techniek mochten gebruiken; het patent was open en dat betekende een wereldwijde verspreiding van het systeem. Otten begreep dat het standaardiseren van nieuwe technieken even belangrijk is als de onderliggende techniek. Alleen wanneer de formaten, de afspeelsnelheid, het gebruik van het materiaal kloppen, is het mogelijk om op te schalen.

Deze wetenschap leidde tot het inmiddels beroemde samenwerkingsverband tussen Sony en Phllips in het ontwikkelen van een digitale optische geluidsdrager en muziekspeler, de Compact Disc. Het Redbook formaat (16 bits, 44.1 kHz) is nog steeds een standaard voor  Lossless digitale audiokwaliteit. Sterker nog, Spotify hanteert Redbook als kwaliteitsnorm voor de dit jaar te lanceren Spotify Hifi-dienst.

Otten was, ook naar eigen zeggen, niet zozeer de uitvinder als wel degene die ervoor zorgde dat uitvindingen productierijp werden en succesvol in de markt werden gezet. Behind every successful product there is a managaer.  Dat succesvol zijn lukt natuurlijk niet altijd. De videostandaard van Philips (Video 2000) legde het af tegen de systemen van Sony en VHS, hoewel iedereen het erover eens was dat het Philips-systeem technisch superieur was.

Naar schatting zijn er wereldwijd meer dan 100 miljard cassettebandjes en 200 miljard CD’s verkocht. Getallen om diep respect voor te hebben, want ter vergelijking. Het meest gestreamde liedje in Spotify is op dit moment 2,7 miljard keer beluisterd (Shape Of You van Ed Sheeran). In de tijden van de cassette en CD gingen de kopers naar een winkel waar ze een aantal albums beluisterden en vervolgens werd de geluidsdrager aangeschaft, al dan niet verzegeld. Al met al een heel wat complexere (en kostbaarder) handeling dan de Spotify-app openen en de playlist beluisteren.

Dit brengt ons op twee andere uitvindingen die door Nederlanders zijn gedaan en die wereldwijd worden toegepast, ook in de audio. We noemen Bluetooth, door Jaap Haartsen die toen bij Ericsson Nederland werkte. En Wifi (officiele uitspraak: wai-fi) door Vic Hayes, die bij de electronische kassafabrikant NCR sinds 1991 werkte aan een systeem om de kassa’s draadloos met elkaar te laten praten. Voor beide systemen geldt dat er veel energie is gestoken in het ontwikkelen van een uniforme standaard.