OPINIE – Veel recensenten – en daar hoort redacteur in kwestie ook weleens bij – refereren aan liveconcerten. En daar is in principe niets mis mee. Want als een systeem in staat is om zo puur weer te geven dat u het gevoel krijgt bij het concert aanwezig te zijn, hebben we in feite het ultieme bereikt. Maar willen we dit eigenlijk wel?Â
Liveconcerten zijn natuurlijk geweldig. Het is feitelijk d̩ referentie om te bepalen of een systeem neutraal speelt of niet. Wie nooit in het echt een akoestische gitaar heeft gehoord, kan ook niet bepalen of een systeem een akoestische gitaar weergeeft. Hetzelfde geldt voor koperinstrumenten Рdie zijn in een livesetting lang niet altijd prettig om naar te luisteren -, drums, vocalen, et cetera.
Dynamiek
Maar er speelt meer in de twee werelden van livemuziek en reproductie via een hifisysteem. In een livesetting speelt dynamiek een grote rol. Doorgaans is een liveconcert aardig luid. Maar wat wellicht problematischer is in een woonkamer, is de dynamiek. We kunnen prima omgaan met ongeveer 10 dB of wellicht 12 Ã 13 dB, maar als het meer wordt, is het soms lastig om te spelen, zonder dat de pijngrens bereikt wordt, of dat de buren even op de muur kloppen.
Tevens zou het niet bijzonder sociaal zijn om op liveniveau te spelen. Een concert kan zo over de 100 dB gaan. In de woonkamer is 86 dB al bijzonder hard. Probeert u het maar eens om boven de 86 dB te spelen! Lang niet altijd prettig, of wenselijk, want hoe harder u speelt, hoe meer de ruimte gaat meespelen. Dat kan in een perfect akoestisch afgestemde ruimte, maar in menig woonkamer gaan staande golven, resonantie en galm een grote rol spelen.
Bronnen
Dan het aspect van bronmateriaal. Veel materiaal is gewoonweg niet goed opgenomen. Te hard afgemixt. Ruwe randjes. nagenoeg geen dynamiek. Kunstmatige en overvloedige galm. Of het zijn gecomprimeerde bestanden: mp3 of een variant ervan. Dat wil helemaal niet zeggen dat de muziek slecht is. De Red Hot Chili Peppers nemen verschrikkelijk slecht op, maar de muziek is zeker niet slecht (blijft een kwestie van smaak natuurlijk).
Ook deze muziek moet luisterbaar zijn via een systeem. Als een systeem zo puur is dat het perfect livemuziek weergeeft. Met alle aspecten, lucht, dynamiek en ambiance, dan is het zeer waarschijnlijk dat inferieur materiaal niet meer luisterbaar is. Puur vanwege het feit dat het een onverbiddelijk systeem is. De vraag is of we dat willen.
Compromis
Naar mijn idee moet een systeem transparant genoeg zijn om voldoende detail weer te geven, zonder dat het irriteert bij matige opnames. Een systeem moet niet het gevoel geven te camufleren, maar moet vergevingsgezind zijn. Een systeem moet entertainen. Het moet in feite een onmogelijke taak verrichten. Het ideale systeem geeft een livegevoel, maar geeft geen één op één reproductie van een liveconcert. Het zijn bijzonder lastige compromissen die een fabrikant moet maken. Ik ben blij dat ik alleen maar hoef te luisteren…. en in veel gevallen: genieten.
Bij ‘Live’ muziek thuis heb je toch wel een ‘concert-opname’ op CD of (surround) DVD nodig, toch? 😉
Nu denk ik dat het ook zois dat met een ‘Live gevoel’ muziek luisteren meestal bedoelt wordt dat de volumeknop direct richting de ’10’ (of zelfs ’11’) gedraaid wordt omdat bepaalde muziek “LEKKER HARD” voor de enkele liefhebber schijnt te moeten zijn.
Het lijkt mij dat veel muziek (al sinds de Beatles) in een studio is opgenomen en met de daarbij behorende sfeer qua opnames, zowel in een Live-setting 1x opnemen als met veel overdubs en/of eventuele reverb/galm-effecten en wat al niet meer om die sfeer te bewerkstelligen.
Zodoende heeft bepaalde muziek-opname van artiest/producer een geluidsbeeld dat je met je HiFi-setje thuis kan weergeven ‘alsof je er zelf bij bent’. 😉
Wel, tenminste… dit alles zéér afhankelijk van vele diverse variabelen, zowel op het media-formaat als de luistersituatie.
Zoveel mensen, zoveel smaken. Hard of zacht, als het maar goed&mooi klinkt.
(en ik dacht dat we in een ander artikel hier al eens konden vaststellen dat veels te veel Live-concerten niet te harde zijn vanwege slechte akoestiek/afstelling geluid enzo)
Dag Wilco,
Klopt: dit haakt een beetje in op het live-verhaal waarbij het volume (helaas) vaak veel te hoog staat. Naar aanleiding van dat stukje dacht ik: hé… vaak refereren we aan live-muziek.
Bij mij gaat het om de ambiance in de weergave. Hoor je de ruimte? ‘Voel’ je de sfeer en het publiek? En ja… dan gaat het inderdaad met name om live-opnames. Maar ook om ‘echtheid’ bij studio-opnames, al is dat vaak een illusie, omdat er veelal heel wat sausjes van de producer overheen gaan.
Hard spelen heeft niets met live te maken… maar ja: maak dat die mensen maar wijs!
Zullen we toch maar weer gaan pleiten voor een toonregeling. Gewoon zo’n toonbalansregeling met aparte laagcorrectie zoals Quad gebruikt sinds de komst van de Quad 44 voorversterker. Kan het geneuzel over kabels weer wat worden teruggedrongen….
Dag Bert,
Zie ik eigenlijk niet zo zitten. Toonregelingen geven doorgaans ook verlies. Wellicht een digitale toonregeling? Heb ik nog geen echte ervaring mee.
Het verlies is in een goed ontworpen analoog tooncorrectie systeem verwaarloosbaar en de winst is groot. Ooit verwierf ik op één van mijn USA reizen een LP cassette van de werken van Debussy op CBS door Boulez en 2 Amerikaanse orkesten. Koopje..Thuis gekomen legde ik mijn nieuw verworven schat op de draaitafel. Vol verwachting klopt mijn hart. Wat een deceptie: de strijkers waren met schuurpapier tot glanzend chroomstaat opgepoetst, het laag zwak en wollig, de houtblazers scherp enz. Toch maar een briefje geschreven naar de Nederlandse CBS vertegenwoordiging. Na een week of 6 – jawel ver voor het Internet tijdperk – kreeg ik antwoord uit de USA. Mijn kritiek was terecht, maar voor de Amerikaanse markt moest men nu eenmaal rekening houden met de gemiddelde muziekinstallatie bij de doorsnee Amerikaanse klassieke muziekliefhebber. Tja dat was een Tandy alles-in-één=systeem waarbij de luidsprekers met zo’n houten frontje op de grond achter de Chesterfield bank stonden, vandaar…. Ergens begin 80-er jaren was één van de muzieksystemen in huize Oling voorzien van een Quad 44 en jawel dankzij de toonbalanscorrectie was de Debussy te genieten en dat gold ook voor een groot gedeelte pop LP’s uit die periode…Moraal van dit verhaal: we zijn te zeer geobsedeerd door een zgn. verliesvrije weergaveketen, terwijl we in feite het muzikale kind met het badwater weggooien. Laten we wel wezen: die technici in de studio bekommeren zich nauwelijks om “verliesvrije”weergave, het moet gewoon lekker klinken. Jammer genoeg wordt daarbij als referentie meestal niet een hoogwaardig muziekweergavesysteem gebruikt….
Ik snap je punt. Het is inderdaad zonde dat pak ’em beet 70 procent van de opnames niet te harden zijn op een degelijk hifisysteem. En ik vraag me af of dat beter gaat worden, aangezien bij veel mensen – zeg maar gerust de massa – mp3 de standaard is. Als dat als ‘benchmark’ gezien wordt, hebben wij liefhebbers echt een probleem. Dan is het nog maar de vraag of het zin heeft in een degelijk systeem te investeren. Tenzij je alleen maar naar jazz, klassiek of audiofiel gepingel wilt luisteren. Ik hoop dat men een keer het licht gaan zien!