Je krijgt als hifi-liefhebber en -recensent niet elke dag de kans om met een icoon uit de industrie te praten. Zeker niet tijdens een ontspannen lunch. Maar dat is toch echt het geval: we praten met John Dibb: voormalig Senior Development Engineer bij Bowers & Wilkins.
“Doe maar een Caesar salad en wat sparkling water”, zegt de bescheiden John Dibb in het lunchcafé Broers in Utrecht. Net naast Hifi Studio Wilbert waar hij ruim anderhalf uur voor een groep enthousiaste liefhebbers heeft gepraat over luidsprekerontwerp. Dibb is een echte Brit. Rustig, beleefd en bescheiden. Je zal Dibb nooit betrappen op hoogmoed of borstklopperij. Ook niet als mensen naar zijn successen of visies vragen. We hebben het genoegen om ruim een uur met deze voormalig Senior Development Engineer van Bowers & Wilkins te lunchen.
Recent
Zijn laatste eigen creatie is de AM-1 buitenspeaker. Een bijzonder ding, want hoewel het aan de – keurig afgewerkte – buitenzijde niet te zien is, zitten er bijzonder serieuze units in en zit er veel research in de plaatsing van de units, behuizing, resonanties en afstraling. Maar we gaan het hier niet hebben over de AM-1. Dat komt wellicht nog wel…
Composieten
Wie weleens met John Dibb – geboren in 1948 – heeft gesproken, weet dat deze man die 27 jaar bij Bowers & Wilkins heeft gewerkt, een vergaande interesse heeft in composietmaterialen. Hij kan uren over het opbreken van units praten. Over surrounds die invloed hebben op het afstraalgedrag. Of over de ontwikkeling van de B&W Diamond-tweeter.
Dibb gelooft heilig in een degelijke basis. De units moeten goed zijn. Als deze al niet optimaal presteren, kan een speaker nooit goed klinken. Het compenseren van ‘slechte’ units met een crossover, demping of bijvoorbeeld correctie-elektronica is niet mogelijk. Tenminste: niet zonder muzikaliteit te verliezen.
Huzarenstukjes
Waar wij benieuwd naar zijn, is waar John Dubb na 27 jaar het meest trots op is. Hoewel de Brit niet echt een antwoord kan geven, komen er wel wat types voorbij. Bijvoorbeeld de Silver Signature. Of de Signature Diamond en natuurlijk de Matrix 800 waar Dibb mee aan ontwikkeld heeft. Een bizarre creatie en zeker niet iets wat in elke woonkamer zal staan, maar het doel heiligt soms de middelen.
Het is fascinerend om te horen hoe Dibb bij deze huzarenstukjes te werk is gegaan. Zo is er bij de Silver Signature absoluut geen koper gebruikt. De naam zegt het al natuurlijk. Echter: als je alles van zilver moet maken, heeft dat zo zijn consequenties. Niet alleen op prijs, maar ook op de klankbalans. Dibb vertelt dat als je voor zilver gaat, alles van zilver moet om een juiste balans te houden. En dat heeft zo zijn design-uitdagingen.
Zo is het filter extern gehouden om de bekabeling van de versterker naar in dit geval dus het filter, zo kort mogelijk te houden. Van het filter naar de speakers mag langer, zegt Dibb. Ze zijn lang bezig geweest met de zilverkabel. De twist, afscherming, materialen voor mantel: alles is getest. En alles bleek een kleine invloed te hebben op de prestaties. Mede om deze redenen heeft het twee en een half jaar geduurd voordat de Silver Signature klaar was.
Eerste Order
Tijdens ons gesprek met John Dibb – en tijdens het laatste stukje van de presentatie bij Hifi Studio Wilbert waar Dibb zijn lezing heeft gegeven die dag – valt op dat de ontwerper een diepgeworteld geloof heeft in eerste order filtering. Eerste orde filtering heeft één groot voordeel: een veel gemoedelijker verloop van laag naar hoog. Ook heb je als luisteraar veel minder last van bundeling. Een tweeter is bijna omnidirectineel. Een middenunit bundelt. Daar valt weinig aan te doen. Net als een woofer, maar door de lange frequenties hebt u daar bij een woofer minder last van.
Door eerst order te filteren overlappen de units een deel (Soms vrij veel zelfs). De consequentie is dat units allereerst een gelijk klankgedrag moeten hebben. Maar ze moeten ook buiten de ‘comfort zone’ goed presteren: ze moeten dus een breed bereik aankunnen zonder te vervormen.
Om even een voorbeeld te geven van een 800D. Bij een 1e order overgang van midden naar hoog krijgt een tweeter heel wat voor zijn kiezen, omdat deze doorgaans lager moet doorlopen zonder daar last van te krijgen in het hooggebied. Een 800D crosst volgens de specificaties bij 350 Hz en 4 kHz. Echter, omdat B&W hier een eerste order filter gebruikt (doen ze mij alle 800-series en tweewegsystemen trouwens) loop de tweeter veel lager door dan de gespecificeerde 4000 Hz (tot ongeveer 2500 Hz). En datzelfde geldt voor de middenunit die veel eerder oppakt dan 350 Hz (bij zo’n 100 Hz al). En de middenunit loopt ook verder door dan 4000 Hz. Dit kan alleen door zéér goede units te maken. Iets waar Dibb het eerder al over heeft gehad. Komen we toch weer terug bij de basis: de driver-units.
Luisteren
Allemaal leuk, dat techno-gepraat. Als we vragen hoe Dibb dan zorgt voor de B&W signature, geeft hij een heel simpel antwoord: luisteren. Alle modellen zijn uiteindelijk met het oor getuned. Met meten en onderzoek kan je prachtige spullen maken volgens Dibb. Maar een muzikaal apparaat maak je door goed te luisteren.
Dibb gebruikt daarvoor met name pianostukken, opgenomen in de studio bij Bowers & Wilkins. Ze hebben daar – door het Society of Sound porject – een ruimte met prachtige Steinway-piano’s. Door zelf te luisteren en deze opnames te gebruiken bij de tuning van de luidsprekers, is een gemoedelijke, soepele en échte sound te bereiken. Dibb geeft zelf toe dat Bowers richting het romantische gaat, maar dat heeft als reden dat de luidsprekers overal goed moeten kunnen klinken. Ook in niet akoestisch getunede ruimtes.
Terug
Een blik op het horloge wijst erop dat we terug moeten lopen. Te laat komen houdt Dibb niet van en dat is lovenswaardig. Mensen laten wachten hoort niet bij de Britse beleefdheid. (Nam iedereen daar maar een voorbeeld aan!). Op weg naar de winkel valt op dat deze engineer zijn ‘engineersmodus’ niet kan uitzetten. Hij verwondert zich over de fietsen in Nederland. Heel anders dan in de UK meldt hij. De zithouding is anders. Veel comfortabeler… Deze hoek staat anders en… interessant. Hij stapt weer binnen en mengt zich onder de liefhebbers. Wat een man!
