Home Hi-Fi Accessoires Een oogje op coaxiale interlinks – een paar objectieve metingen

Een oogje op coaxiale interlinks – een paar objectieve metingen

48
Een oogje op coaxiale interlinks – een paar objectieve metingen

Met de komst van de Prism dScope III en de digitale scope, zijn we meer gaan meten bij Alpha Audio. Deze objectieve bevindingen vinden wij een verrijking van de content, omdat het óók laat zien of fabrikanten een beetje gedegen te werk gaan. Denk aan: halen ze de genoemde specificaties wel? Hoe gaat een apparaat om met common mode rejection? Et cetera. Bij kabels is het complex. Er is echter wel een standaardtest voor digitale interlinks: een eye pattern test. Wij zetten de Prism dScope III aan en hangen de Rigol ook aan de uitgang. Let’s go! 

We hebben als proef een paar kandidaten van ons rek gepakt: de Audioquest Diamond van 1 meter, de Audioquest VDM3 van 2 meter, een Ixos 104 digitale interlink van 1 meter, een Art Speak solid core silver van 75 centimeter en een Albedo BNC kabel van 1 meter ter vergelijk. De Audioquest Diamond hebben we met en zonder DBS systeem getest om te kijken wat voor invloed het heeft op deze metingen. Het was in eerste instantie puur ter leering en vermaeck…

Nu hebben we in deze test geen luisterproeven gedaan. Dat komt wellicht later als u dat ook interessant vindt. Nu hebben we de tijd niet; deze test en dit artikel was al niet gepland en het is eigenlijk veel te druk :-). Deze metingen geven echter wel een interessant inzicht in het DBS systeem van Audioquest…

Eye pattern test

Bij een eye pattern test stuurt de Prism een digitaal meetsignaal door de kabel. Hoe strakker het lijntje en hoe beter het ‘oog’ vrij blijft, hoe beter de kabel zijn werk doet. Zoals je ziet loopt de meting per kabel net ietsje anders. De een is strakker en opener dan de ander. Echter zijn de verschillen nog redelijk minimaal. Totdat we bij de AQ Diamond komen en DBS aanzetten (stekkertje erin). Die meting loopt een stuk minder fraai dan de meting waarbij dit systeem uitstaat. Bij de meting mét DBS ingeschakeld zijn er nog net geen bitfouten, maar de lijnen komen in het tweede en derde segment bijna tegen het oog aan.

Digitaal signaal op de scope

We hebben de eye pattern meting ook op de scope gezet om te kijken hoe de blokgolf eruit komt. En dan worden zaken wel duidelijker. Met name de Art Speak laat een opvallend strakke blokgolf zien. En die laat ook een keurige eye pattern zien in de bovenstaande metingen. De AQ diamond zonder DBS laat een betere blokgolf zien dan de versie met DBS ingeschakeld. Dat gaat eerlijk gezegd gewoon vrij grondig fout. Het is bijna geen blokgolf meer. We beginnen ons af te vragen waarom dit systeem toegevoegd is. En wat dit doet op een speakerkabel en analoge interlink.

Beetje maf

Om iets meer inzicht te krijgen in of dit nu óók aan de uitgang van een dac te meten is, doen we twee extra metingen: één waarbij we de Audioquest Diamond als coax aansluiten tussen de Prism dScope en onze Sonnet Pasithea dac. Vervolgens zetten we de analoge uitgangen op de Rigol scope. We sturen een simpele blokgolf in. U kunt zien dat op zich het uitgaande signaal niet beïnvloed wordt. Dat is positief, maar dat zal met name te danken zijn aan hoe goed een dac met jitter kan omgaan. Moderne dacs zijn inmiddels redelijk goed in het elimineren van jitter. Oudere dacs niet. Daar zal het wellicht wel zichtbaar zijn.

Als we echter de AQ Diamond als analoge uitgangskabel gebruiken – dat is natuurlijk niet aan te raden, maar in dit geval puur voor tests gedaan – dan zien we dat DBS ook de analoge de sinus beïnvloedt. We hebben een standaard IXOS coax interlink in geel erboven gezet. U ziet dat de sinus mét DBS aan ronder is dan zonder DBS aan. Kortom: het ‘vertraagt’. En ja: dat zal zeker anders klinken… de vraag is wat wenselijk is.

Wat doet dit nu?

Zoals gezegd hebben we géén directe luistertest gedaan met deze digitale interlinks. De vraag is ook hoe hoorbaar het gaat zijn. Meestal gaat het om zeer subtiele verschillen bij digitale kabels. Echter kunnen we wél met zekerheid zeggen dat de AQ Diamond mét DBS ingeschakeld jitter toevoegt: de eye pattern meting is slechter, wat wijst op jitter. Kortom: de input receiver van de dac moet hard aan het werk om de jitter weg te werken. En dat kán hoorbaar zijn aan de uitgang.

Het kan zich uiten in meer ‘frisheid / scherpte’, een waziger stereobeeld (wat wellicht groter lijkt) of wellicht een wolliger laag. Allemaal bij-effecten van jitter. Kortom: het zal in bepaalde gevallen zeker ánders zijn. En ongelooflijk afhankelijk zijn van de dac.

 

48 REACTIES

  1. Goh, interessant. Ik neig er naar om alle DBS-systemen los te trekken. Ik zal het eens proberen. Ik vraag me af of dat op langere termijn weer nadelig.

    Als jullie nog eens beter naar dbs gaan kijken, is het misschien ook een idee om te luisteren welk hoorbaar effect DBS heeft op het soort kabel, bijvoorbeeld speaker, stroom of interlink. Ik kan me voorstellen dat bij de diamond het beter merkbaar is, dan bij een stroomkabel.

  2. Jaap
    Je zei: “Er komt zeker een vervolg” en “Maar er komt nog een nieuw verhaal” beide volgens mij doelende op het AQ DBS verhaal.

    Betekend dit ook dat je verschillende AQ kabels met en zonder DBS gaat beluisteren en hier verslag over doen? Zou natuurlijk erg interessant zijn aangezien half Nederland met AQ kabels speelt..! Uiteraard ook erg nieuwsgierig naar AQ reactie…

    Ik kan uiteraard bij mijzelf beginnen met de stekkers uit het dbs systeem te halen van mijn AQ Thunderbird Zero speaker-kabels, wat ik ook zeker gaat proberen….?

      • Beste Jaap, Het is de toon die de muziek maakt. We zijn hier bij AudioQuest toch wel enigszins verbaasd en teleurgesteld dat je geen contact hebt opgenomen met ons. Sta je er voor open dat een van onze engineers contact met je opneemt om dit onderwerp te bespreken en wellicht op te helderen? Met vriendelijke groeten, Richard Brans

        • Dag Richard,

          Dank voor je reactie.

          Natuurlijk sta ik open voor een gesprek. Het vervolg komt juist om alles te belichten. En daar hoort een gesprek met engineers bij. Ik wilde echter meer data verzamelen voordat ik het gesprek aan ga. Vandaar de aanschaf van nieuwe meetapparatuur.
          Laten we contact houden. We weten elkaar te vinden.

    • Ed Win
      “beginnen met de stekkers uit het dbs systeem te halen …”

      Dan staat er geen 36 (72) Volt meer op de kabel, maar zit er nog wel die enkele ‘zwevende’ draad in over de gehele lengte van de kabel. De kabel is dan nog niet geheel DBS-vrij !
      groet Toon

      Opm. Toon:
      Veel verstoringen zijn te wijten aan de aardverbinding die niet storingsvrij is.
      Die storing wordt opgepikt via de voeding of via een langere aardverbinding. Ook via de CAT kan dat gebeuren.
      In een systeem zijn vele voedingen werkzaam, tel dat maar eens op!
      Inclusief de voeding van je modem/router die meestal op een andere groep zit.
      Via de aarde zijn alle voedingen met elkaar verbonden zodat de aarde dient als een vereffeningsdraad met de bijbehorende -stromen.
      De aarde is dan geen harde ( nul ) referentie meer, wat wél noodzakelijk is bij analoge signalen.
      Zo kan het gebeuren dat een circuit dat niet direct meedoet (Bram Hillen) , toch invloed heeft op het geluid.
      Als de aarde niet clean is, dan ook de voedingsspanning (5 Volt, 9 Volt) niet.
      Beide zijn aan elkaar gekoppeld via uitgebreide voedingsfilters in de voedingen !!

      Zie ook de reactie van een deelnemer: Alle kast-aardes direct aan elkaar koppelen, via een ster verbinding achter je installatie, wil ook wel eens helpen.

  3. Jaap
    Waarom zou ik dat moeten meten?

    Een coax kabel heeft in principe een karakteristieke impedantie.
    Daardoor kunnen we een signaal over grote afstanden overbrengen.
    Ook een CAT verbinding wordt aan de bron- én aan de targetzijde afgesloten met een bepaalde weerstand.
    De coax is bij audio veel korter, maar het lijkt me verstandig om ook hier de zaak goed af te sluiten.
    Een reflectie (=slechte aanpassing of kabel) wordt wellicht zichtbaar als verschillende frequenties worden gebruikt bij het meten van de eye pattern.
    groet Toon

  4. Jaap
    Het oog dat je ziet is een verzameling van tienduizenden blokgolven die elkaar overlappen, alleen de transiënt, H > L en L > H, vallen samen. Midden tussen die overgangen wordt de informatie (H of L) overgenomen resp. vastgelegd. Zoals je altijd zegt: in alle gevallen gaat dat bit-perfect.
    In de literatuur zie je altijd symmetrische ogen. Dat is in de praktijk ook zo.
    Bij de DBS toepassing zie je dat een H>L transient aan het ‘begin’ van een oog anders is dan die aan het ‘eind’ van het oog. Dit is ook het geval bij de L>H transiënt.
    HEEL VREEMD.
    Ook de ‘helling’ is niet natuurlijk. Een niveau is altijd H of L.
    Kun je ook meerdere ogen laten zien? Is het verschijnsel dan om en om?
    Kijk eens op WiKi, daar zie je de verschillende ogen als gevolg van een modulatie of protocol.
    Meten is weten, in dit geval juist niet.
    Duidelijk is wel dat het DBS de aanleiding is.
    Let ook op de goede afsluiting (75 Ohm). Bij een minder goede afsluiting (of slechte overgang bij connector of afwijking van de karakteristieke impedantie van de kabel!!) krijg je reflectie wat in het oog ook zichtbaar is. Komen daar die verhalen (lengte kabel) vandaan?
    Ik ben benieuwd.
    groet Toon

  5. Heel interessant deze metingen!

    Wat mij opvalt is dat bij de meting de lengtes van de verschillende kabels niet echt wordt meegenomen, slechts vermeld. Over de lengte van “digitale” coax kabels is een levendige discussie gaande. Sommigen zeggen dat deze zo kort mogelijk moeten zijn. Dit lijkt logisch, maar toch zijn er heel veel, soms zeer gerenommeerde anderen die zeggen dat er een minimum lengte 1,5m of soms ook wel 2m moet worden gebruikt om ghosting en/of reflecties te voorkomen. Lees bijvoorbeeld dit hier:

    https://positive-feedback.com/Issue14/spdif.htm

    Ook Rob Watts, de ontwerper van de Chord DACs heeft het over een minimale kabellengte van 2m om de Chord M-Scaler aan de DAVE, de Hugo of de Blue te hangen. Zie deze thread:

    https://www.head-fi.org/threads/chord-electronics-blu-mk-2-the-official-thread.831343/page-87#post-13696537

    Ook wordt beweerd dat het hebben van een minimale kabellengte van 1,5m geldt voor zowel 75 ohm versies met zowel cinch als BNC connectors, alsook voor de 110 ohm AES/EBU balanced versies.

    Wat ik heel interessant zou vinden om te weten (en wellicht nog wel interessanter dan weten hoe een DBS circuit het signaal “verandert”) is of kabellengte daadwerkelijk iets doet met de kwaliteit van het signaal tussen de devices. Dat moet te meten zijn, toch?

    Daarnaast zijn DACs en/of streamers vaak ook gevoelig voor HF/RF invloeden. Hierbij is de kwaliteit van de afscherming in een kabel wel degelijk van invloed op het geluid is ook mijn persoonlijke ervaring. Is zoiets ook te meten? En heeft de lengte van de kabel die gebruikt wordt hier ook nog invloed?

  6. Jaap
    Alle eye patterns vertonen een abnormale asymmetrie: de rise en fall zijn ‘links’ en ‘rechts’ van het oog niet hetzelfde. Dat is nog slechter bij de DBS kabel.
    Alle ogen moeten strikt genomen symmetrisch zijn, waarom is dat bij jouw meting niet het geval?

    Bovendien vertoont de DBS versie een oplopend ‘hoog’ en een neerlopend ‘laag’, dat is ook te zien bij de blokgolfmeting. Dit duidt op een verlies van de kabel voor hoge frequenties.
    Maar … , dan zou je dit ook moeten zien bij de dezelfde AQ kabel zonder DBS, of de DBS kabel zonder batterij.
    Interessante meting !
    groet Toon

  7. Jaap
    Vreemd dat een DBS zoveel kan doen aan het eye pattern ( EP )
    Kijken we naar de H en L levels ( + 0,24V en – 0,24V ) dan zien we een synchroon verschijnsel op beide levels. ( zie de scherpe driehoekjes).
    Kun je beide levels optellen zodat het verschijnsel beter zichtbaar is ?
    Het lijkt op een common mode signaal van ca. 50 MHz.

    De IXOS geel is wat sneller (kortere rise/fall)
    Leuke metingen. Maar je kunt er niet zoveel mee.
    groet Toon

    • De metingen van Jaap Veenstra, die de negatieve impact op de eye pattern (EP) van het DBS systeem van Audioquest aantonen, bevestigen mijn gehoormatige ervaringen met de AQ Diamond LAN kabel. Deze ervaring heb ik een jaar geleden al opgedaan, toen ik bij wijze van experiment ben gaan luisteren naar het verschil tussen de weergave mét aangesloten batterijpakket, en zónder dat DBS systeem, simpel uit te voeren door het stekkertje los te trekken en weer vast te klikken. Zonder DBS klinkt de AQ Diamond hoorbaar beter. Een zekere strengheid in het mid/hoog verdwijnt met behoud van de openheid en ruimteinformatie, die de Diamond kenmerkt t.o.v. de wat voller, afgeronder en minder onthullend klinkende Vodka. De kabel klinkt schoner zonder DBS en vervormt subjectief minder. Ik heb mijn ervaring gedeeld met de importeur van Audioquest in Roosendaal, maar men leek niet bijzonder geïnteresseerd te zijn in mijn waarnemingen De reactie reikt niet verder dan: “AQ is de grootste kabelfabrikant ter wereld en zal DBS zeker om goede redenen toepassen”. Deze test bevestigt dus mijn gehoormatige ervaring in dezen. Overigens is het opvallend hoezeer netwerkkabels überhaupt klankmatig van elkaar verschillen en hoezeer die allemaal hun eigen signatuur hebben. Dat geldt vreemd genoeg zelfs in situaties, waarin geen enkel muzieksignaal door de LAN kabels wordt getransporteerd, zoals bij mij mij het geval is. Ik speel met de Grimm MU1 speler louter vanaf de interne 4 Tb SSD, stream dus vooralsnog niet. De LAN kabels geven daarmee slechts af toe een signaal door voor de ROON remotebediening. Toch wordt ook in die context de klanksignatuur van de verschillende LAN kabels moeiteloos en reproduceerbaar blootgelegd, wat zélfs geldt voor het stukje LAN kabel tussen mijn router en mediaconvertor, zendende kant Enfin, er zijn al met al nog veel fenomenen, die op een nadere verklaring wachten. Context: Grimm MU1, PS Audio DSD dac, Bryston 14B3 en Bowers & Wilkins 802D3,s.

  8. Ik heb zo’n vermoeden dat een luistertest niks tot weinig gaat opleveren. Ik heb best wel wat ervaringen met diverse interlinks (ook zelf gemaakte a-symmetrisch) en kon niet of nauwelijks verschillen horen.
    Een muzieksignaal is natuurlijk ook totaal anders dan een testsignaal.
    Het verschil zien op een scope, wil niet zeggen dat je het ook hoort.

    • Marcel123
      betreft DBS
      De spanning die op de kabel/afscherming gezet wordt, is een gelijkspanning van 72 (was 36) Volt.Er is geen belasting dus er loopt geen stroom.
      Maar waar komt die spanning dan vandaan? Ik ken geen batterij van 72 Volt.
      Misschien wordt de spanning opgewekt door een geschakelde voeding gevoed door een simpele batterij van b.v. 9 Volt. Dan wordt ineens ‘duidelijk’ dat het eye pattern een behoorlijke storing veroorzaakt. Waar of niet waar?
      Ik ben benieuwd naar de reacties.
      groet Toon

        • Dag Jaap, Garth Powell van Audioquest stelt een oplossing gevonden te hebben voor de problemen met het dbs systeem door de condensator in het netwerkje, dat ertoe dient om radiofrequenties te filteren, weg te laten. Jullie hebben vervolgens van Audioquest een gemodificeerde kabel met het nieuwe DBS-kastje ontvangen om te verifiëren of het bij ook correct meet, en schrijft: “We kunnen bevestigen dat het probleem is opgelost”. Veel lezers vragen zich af of jullie daarbij ook nog hebben gekeken naar impact van de condensatorloze dbs kastjes op de eye pattern en het jittergedrag en of daar ook foto,s van kunnen worden afgebeeld. Menig lezer vraagt zich overigens ook af, waarom slechts de aes/ebu en rca kabels van de condensatorloze dbs worden voorzien, terwijl ik in ieder ieder geval vaststel, dat óók de Diamond LAN kabel reproduceerbaar, negatief wordt beïnvloed door het dbs systeem, en wel in een mate, dat ik dat kastje maar permanent van de kabel heb verwijderd! Zie mijn relaas hierboven. Juist nu jullie de dedicated meetapparatuur in huis hebben gehaald ben ik zeer benieuwd naar jullie bevindingen in dezen en zou ik willen vragen met mijn bevindingen in het achterhoofd een follow up te geven aan het eerste deel van het Eye-pattern relaas.

          • Ik kan alleen spreken voor de coaxiale kabel. En daarbij heb ik meettechnisch gezien dat het probleem is opgelost. Ik heb een kabel met beide kastjes kunnen testen en ook zonder getest. Het probleem is opgelost.

            Over de ethernet en USB kabels kan ik niets zeggen omdat ik ze nog niet gemeten heb. Die opstelling heb ik nog niet gemaakt (vereist een verloop die ik moet kunnen meekalibreren). Als ik die heb kunnen we dat eens gaan bekijken.

          • Dag Jaap, het zou echt super zijn als jullie in vervolg op “deel 1 van de eye pattern metingen” een vervolg geven, mede met met LAN kabels en usb kabels, waarbij metingen worden gedaan met de bestaande dsb kastjes, de nieuwe condensatorloze varianten en, last but not least, ook zónder die kastjes. Uit reviews van het Britse HiFi news RR weet ik dat de subjectieve impact van de vorm van de eye patterns ( o.m. op de flanksteilheid ) en jitter bij laatst genoemde kabels heel significant is. Bij de Diamond LAN kabel klinkt het mét dbs ingeschakeld inderdaad iets helderder, echter allerminst in de positieve zin van het woord. Paradoxaal genoeg gaat die toegenomen helderheid bij ingeschakelde dsb gepaard met afgenomen gelaagdheid, wat erop duidt dat de toegenomen helderheid toe te schrijven is aan vervorming, overshoot en/of jitter. Kortom: met dbs klinkt het meer naar “hifi”, terwijl bij uitgeschakelde dbs genoemde kabel echt reikt naar de sterren van het high end firmament. Ofwel, zoals de Britten het zo treffend formuleren: a cable, rising to the occasion, showing a liquid sound quality and genuine see through transparency in an unobstructive way. Al met al geldt: We’ll stay tuned!