vrijdag, maart 29, 2024
Home Hi-Fi Een blik op 2022 én 2023 – Trends en visie

Een blik op 2022 én 2023 – Trends en visie

0
Een blik op 2022 én 2023 – Trends en visie

We kunnen gerust zeggen dat 2022 een bewogen jaar is (geweest). Zowel voor de merken als de retailers én media. En natuurlijk de consument. Een – soort van – einde aan Covid, een oorlog in Oekraïne, gas- en elektraprijzen die door het dak gaan… laten we hopen dat 2023 iets meer rust gaat brengen. We kijken vanuit het Alpha Audio perspectief even terug op 2022 én blikken naar voren…!

We hebben in 2022 veel onderzoek gedaan. Daarvoor is het meetarsenaal aardig uitgebreid. Waar we eind 2021 met een Prism dScope III en een scope zijn begonnen staat er nu een flinke hoeveelheid apparaten om wat dieper in apparaten en signaalpaden te kunnen kijken. Denk aan een spectrum analyzer, een digitale multimeter, labvoeding, electronic load (voor voedingstests), een function generator, een LCR-meter (voor kabeltests), een serieuze RF current probe met kalibratie-apparaat, en er komt nog een apparaat aan. De “Master of Clocks”: een Wavecrest SIA-3000.

Met de Wavecrest kunnen we op ultradiep en ongekend precies digitale signalen meten, waaronder kloksignalen. En als we zeggen ultraprecies, dan bedoelen we dat ook. We praten over 200 fs… interne resolutie. Juist: femtoseconden. En dat is nodig anno nu.

Waarom investeren we hierin? Simpel: we willen het “waarom” achterhalen. Waarom horen we een verschil in switches? Waarom horen we verschillen in digitale kabels? Waarom horen we verschillen in masterclocks? Ga zo maar door.

Digitale audio is nog niet af

Wat namelijk het geval is, is dat we in 2022 als Alpha-Audio redactie hebben gemerkt dat – vinden wij – digitale audio nog niet echt af is. (Check hier de livestream Analoog VS Digitaal).

Het bereiken van de audio-hemel is in het digitale domein geen vanzelfsprekendheid. Ook niet bij componenten waar een serieus prijskaartje aan hangt. Digitale audio en dan vooral streaming, kan op heel veel punten in de keten stukken beter. Laten we de keten eens langslopen. Dan snapt u ook beter waarom we zoveel research doen.

Stroom

De voeding van uw streamer, uw netwerkswitch heeft een zeer grote invloed op de prestaties. We wisten al dat schone en ongefliterde stroom zorgt voor verbetering; het effect op netwerk-audio is ronduit spectaculair. We hebben al wat metingen aan switches gedaan. Deze kunt u zien in het laatste, grote artikel over netwerkswitches.

U kunt daar lezen dat elke switch zijn eigen ‘ruispatroon’ heeft. Die ruis komt in de streamer om vervolgens zijn weg te vervolgen door de rest van de keten. Hoe dit de digitale keten beïnvloedt, gaan we in 2023 verder onderzoeken. En dat is de reden dat we de Wavecrest hebben aangeschaft…

Energiefiltering helpt met het onderdrukken van ruis. Echter verschilt het per filter wat er gefilterd wordt, in welke mate het gefilterd wordt én welke impact het heeft op bijvoorbeeld dynamiek. Ook dat gaan we verder onderzoeken, al moeten we bekennen: het is ongelooflijk moeilijk om dit – snelheid en fase – te meten. De vraag is of dat lukt met onze apparatuur. In dit geval blijven oren onmisbaar en blijken ze akelig accuraat in het het vaststellen van bepaalde klankeigenschappen…

Netwerk

Uw auteur Jaap experimenteert al jaren met netwerktweaks. Denk aan de impact van Quality of Service, afscherming en natuurlijk: de ‘fiber-tweak’. Deze tweak kwam voort uit zijn sceptische houding tegenover de invloed van ethernetkabels op weergave. “Als er een verschil is, dan moet glasvezel helemaal een verschil maken…!” Nou: dat was er ook.

De reden is dat licht een complete, elektrische ontkoppeling realiseert, wat ervoor zorgt dat alle ruis geblokkeerd wordt. Het was zo’n grote verbetering ten opzichte van een standaardopstelling, dat Alpha Audio jarenlang met fiber heeft gespeeld in de streaming set-up. Tot recent, want nu is een getweakte en licht gemodificeerde Zyxel GS2200-10HP managed switch het centrum voor streaming audio.

Dat is bij toeval zo gegaan. Jaap wilde een artikel schrijven over de impact van Quality of Service op audio (hier is er eentje en hier is er nog eentje met samples). En tijdens dat verhaal bleek dat de Zyxel in ‘high priority modus’ beter speelde dan de fiber-set-up. Het was luchtiger, sneller en prettiger over de gehele audioband.

Clocking

Dan het onderwerp masterclocks. Deze centrale ‘super klokjes’ waren tot voor kort bijna alleen te vinden in professionele studio’s waar meerdere digitale apparaten door de masterclock in het gareel werden gehouden. Vooral bij de analoog naar digitaalconversie is een masterclock in een studio cruciaal.

Maar ook in de huissituatie zijn steeds meer digitale apparaten te vinden. Appraten die met elkaar verbonden zijn en samen moeten werken. Denk aan dacs met streaming bridges. En zo kan het zijn dat ook thuis een masterclock wel voordelen biedt. Echter zien we ook ‘upgrades’ in de vorm van een masterclock. Daar is het de nét wat strakkere timing die de klankverbetering brengt.

We hebbe nog niet heel veel onderzoek gedaan naar masterclocks. Mede vanwege het feit dat het een extreme niche is én er meer kennis en onderzoek nodig is op dat gebied. Dat het echter een serieuze klankverbetering kan brengen, staat buiten kijf.

Kabels

Ja… een heftig onderwerp. Want: doen kabels nu wat? Voor ons is het wel duidelijk: ja… kabels doen wat. En hoe beter het systeem, hoe beter het hoorbaar is wat kabels doen. En nee: duurder is niet altijd beter.

Wat maakt het dat we verschillen horen? Er zijn talloze redenen: afscherming, materiaal, geometrie, pluggen, methode van monteren…. ga zo maar door. A.J Van den Hul heeft een mooi verhaal gehouden over de diverse elementen die een rol spelen. U kunt zijn lezing hier zien.

Wij hebben heel wat livestreams gehouden waarin kabels werden beluisterd. Ook blind. En dat geeft interessante inzichten. Zeker in combinatie met de metingen die we nu kunnen verrichten op de Sourcetronic LCR-meter én de Prism dScope. De grootste test die we hebben gedaan op deze manier is die van de luidsprekerkabels. En er was een aardige overlap tussen meten en luisteren te vinden. Niet 100%… maar ja: smaak blijft een rol spelen.

Streaming applicaties

Dan een extreem lastig onderwerp: software. Want als we het over een ‘black box’ hebben, dan is software wel de grootste en zwartste black box die er is. Wat gebeurt er allemaal in die code? Resampling? Equalizing? Zeg het maar…

Wat het nog complexer maakt is dat er vele lagen zijn. Zowel in de software zelf als in de keten: van opname tot afspelen en zelfs distributie: het is allemaal software. Immers: in de studio gebruiken ze een bepaalde DAW – digital audio workstation – met software én plugins, de files worden gestreamd door een bepaalde partij die daar ook software voor gebruikt én aan de afspeelkant wordt ook software gebruikt… allemaal schakels die allemaal wat doen. In meer of mindere mate…

Wij hebben de afspeelkant bekeken en daar blijkt dat er toch wel verschillen hoorbaar zijn. Met name Audirvana sprong er klankmatig positief uit. Op de Alpha Audio redactie wordt Audirvana nu ook intensief gebruikt als speler.

(Blind) luisteren en meten

Vaste lezers van Alpha Audio hebben vast gemerkt dat de ‘nieuwe’ opzet voor livestreams een combinatie zijn van meten en luisteren. Dat zal niet in alle gevallen kunnen, maar bij onderwerpen waar het mogelijk is, zal dit wel gebeuren. De reden is dat we altijd proberen een relatie te leggen tussen metingen en luisteren. Dat is interessant, want het laat zien wat meetbaar is en waar oren gewoon nodig zijn.

Feit is namelijk: niet alles is meetbaar én oren kunnen soms ook bedrieglijk zijn. Of in ieder geval: de mens is beïnvloedbaar. Denk aan een voorkeur voor bepaalde merken, producten, technieken… etc. Zolang we niet weten wat er speelt, staan we meer open voor wat er speelt en gaan we – in veel gevallen – zonder vooroordeel luisteren.

Alpha Audio wil altijd zo objectief mogelijk testen zodat u het beste beeld voorgeschoteld krijgt. En dat is de reden dat we hebben gewerkt aan deze nieuwe methode. En het is de reden dat we zo zwaar hebben geïnvesteerd in nieuwe meetapparatuur. De combinatie van deze twee is interessant. Het geeft inzicht en richting. Inzicht in wat belangrijk is. En richting in waar we moeten zoeken voor klankverbeteringen.

Conclusie

Met een mooie DAC of streamer bent u er niet. Het is een harde constatering. En hoewel de nieuwe generatie streamers en dacs (erg) goed zijn; we zijn er nog niet. Digitale technologie is gewoonweg nog niet perfect. Analoog ook niet overigens, maar de problematiek is anders. En fouten in het analoge domein klinken in veel gevallen natuurlijker en dus prettiger voor ons brein.

We kunnen ook stellen: als u wilt dat een digitale keten optimaal presteert, dan zult u moeten investeren in (extreem) goede voedingen een optimaal netwerk en wellicht zelfs een externe masterclock die als een strakke, stoïcijnse metronoom of dirigent te werk gaat.

Gek genoeg klinkt de belofte die bij de introductie van digitale audio voor consumenten (de CD in 1982) gemaakt is nog steeds door. Digitaal is beter. Met deze belofte is feitelijk de nuttige, noodzakelijke en fundamentele innovatie van de digitale audioketen naar de achtergrond verdrongen. Immers: het is beter? Toch? Wat kan er fout gaan bij een 1 en een 0?

Onze tests dit jaar hebben aangetoond dat er wel degelijk veel te verbeteren valt… En gelukkig voelen de serieuze merken dat ook. Maar de mainstream producenten niet of nauwelijks. En dat is zonde en bijna schadelijk. Want juist in de ‘mainstream’ is een grote groep potentiële liefhebbers te overtuigen! Maar weet: Alpha Audio zal in ieder geval niet stoppen met onderzoek plegen naar het ‘waarom’!

Patreon

We willen allereerst al onze Patreon-supporters bedanken voor de steun in 2022! Mede dankzij jullie kunnen we doen wat we doen: onafhankelijke content produceren.

Alpha Audio vindt onafhankelijkheid extreem belangrijk. Daarom werken we zoals we werken: compleet transparant, veel onderzoek, metingen en blindtests. Deze manier van werken is intensief en duur. Steun via Patreon maakt het mogelijk dat we dit volhouden.

NB: Patreon-leden krijgen al toegang tot bepaalde unieke achtergrondcontent. Dat gaan we in 2023 verder doorvoeren.